(ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ)
Σε ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΣΕ «ΘΕΜΑΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ»
Στη «Θετικιστική Διαμάχη» ένα βασικό θέμα αντιπαράθεσης αποτέλεσε και η δήθεν «αξιολογική ουδετερότητα» της επιστήμης, άρα και της έρευνας, ως εργαλείου αναζήτησης της «αλήθειας».
Πέρα από κάθε «υποψία» για προκατασκευασμένα αποτελέσματα και για έρευνες που καθοδηγούνται από τα εκάστοτε ενδιαφέροντα (αν όχι συμφέροντα) του ερευνητή. Πέρα από κάθε εικασία για κοινωνική και πολιτική παρέμβαση μέσω της έρευνας (πώς γίνεται η επιλογή των ερευνητικών προβλημάτων και των μεθόδων και πώς αξιοποιούνται τα αποτελέσματα;). Τέλος πέρα από την «υποκειμενικότητα» που διακρίνει την αναζήτηση της «αντικειμενικότητας», υπάρχει μια βασική παράμετρος της έρευνας: «τα δικαιώματα και οι αξίες των υποκειμένων που ερευνώνται», η αξία της οποίας σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να παραγνωρίζεται...
Εκτός από ζητήματα επιστημονικότητας (τα διάφορα κριτήρια καταλληλότητας όλης της ερευνητικής διαδικασίας) της εκπαιδευτικής έρευνας, θα έπρεπε να τίθενται και ζητήματα δεοντολογίας, τα οποία αναφέρονται τόσο σε είδη των ερευνητικών προβλημάτων όσο και στις ίδιες τις «μεθοδεύσεις» της έρευνας.
Η φύση του ερευνητικού προγράμματος (π.χ. η μέτρηση της ευφυΐας ή της αυτοεκτίμησης), το πλαίσιο έρευνας (π.χ. ένα κρατητήριο), οι διαδικασίες της έρευνας (π.χ. παραγωγή υψηλού επιπέδου άγχους), οι μέθοδοι συλλογής δεδομένων (π.χ. η συγκαλυμμένη παρατήρηση), η φύση των συμμετεχόντων (π.χ. συναισθηματικά διαταραγμένοι έφηβοι), ο τρόπος αξιοποίησης των στοιχείων ( π.χ. δημοσίευση κατά τρόπο που προκαλεί ενόχληση στους συμμετέχοντες) εντάσσονται στο σύμπλεγμα των δεοντολογικών ζητημάτων της έρευνας και πρέπει να αντιμετωπίζονται με την απαραίτητη προσοχή και ιδιαίτερο σεβασμό.
Α. Θέματα που θα μας απασχολήσουν κατά τη διάρκεια της παρουσίασης είναι:
1. Η αναλογία κόστους – οφέλους της έρευνας
2. Ο βαθμός συνειδητής συναίνεσης των υποκειμένων της έρευνας
3. Ο «δέων» τρόπος πρόσβασης ερευνητικών πεδίων και επίτευξης της αποδοχής του ερευνητή από τα υποκείμενα
4. Διάφορα «δεοντολογικά Διλήμματα»:
Ι. Σεβασμός στην ιδιωτική ζωή
• Τήρηση της Ανωνυμίας και
• Η Εμπιστευτική Διαχείριση προσωπικών πληροφοριών
• Η Προδοσία και
• H Εξαπάτηση των Υποκειμένων
5. Η Δεοντολογία στην Αξιολόγηση των Εκπαιδευτικών
Β. Θα ακολουθήσουν επεξεργασίες θεμάτων που άπτονται της προβληματικής της Ερευνητικής Δεοντολογίας σε ομάδες εργασίας.
Γ. Στο τέλος θα παρουσιασθούν από τις ομάδες τα αποτελέσματα των εργασιών τους.
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Εξετάστε κάτω από το πρίσμα της «Ερευνητικής Δεοντολογίας» το νέο τρόπο αξιολόγησης των εκπαιδευτικών.
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να παρατηρήσετε τη συμπεριφορά μιας ομάδας νέων ανθρώπων και ο τρόπος που προσφέρεται είναι η συγκαλυμμένη παρατήρηση.. Επιχειρηματολογήστε υπέρ και κατά της «εξαπάτησης» του υποκειμένου.
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να κάνετε μια έρευνα στο χώρο ενός σχολείου. Ποια είναι η διαδικασία που θα ακολουθήσετε ώστε να αποκτήσετε πρόσβαση και να εξασφαλίσετε την αποδοχή σας από τα υποκείμενα;
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ερευνήσετε το βαθμό της αυτοεκτίμησης αλλοδαπών μαθητών. Ποια δεοντολογικά προβλήματα προκύπτουν;
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ερευνήσετε ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο άγχος και στην επίδοση των μαθητών. Αναφέρατε πιθανά δεοντολογικά προβλήματα.
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ερευνήσετε άτομα με ειδικές ανάγκες. Πώς θα εξασφαλίσετε τη συνειδητή συναίνεση και την εμπιστοσύνη των συμμετεχόντων;
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ερευνήσετε άτομα με αποκλίνουσες συμπεριφορές. Πώς θα διασφαλίσετε την ανωνυμία των υποκειμένων ;
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ανιχνεύσετε τις προσωπικές και επαγγελματικές ανάγκες εκπαιδευτικών απομονωμένων περιοχών. Ποια προβλήματα δεοντολογικής φύσεως μπορούν να προκύψουν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία;
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να ερευνήσετε τις στάσεις παιδιών Δημοτικών Σχολείων ως προς τη διδασκαλία των Αγγλικών μέσα στο πρόγραμμα του σχολείου. Ποια διαδικασία θα ακολουθήσετε ώστε να μην προκύψουν οποιαδήποτε προβλήματα δεοντολογικής φύσεως.
ΘΕΜΑ ΠΡΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Θέλετε να αναλύσετε τη μη-λεκτική συμπεριφορά εκπαιδευτικών στη τηλε-επιμόρφωση. Αναφέρατε πιθανά δεοντολογικά διλήμματα.
