Τέστ Αξιολόγησης της Εξάρτησης από το Internet

Γνωρίζεις εάν έχεις εθιστεί στην χρήση του Internet; Το παρακάτω τέστ είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για να μετρήσετε τη χρήση που κάνετε. Οι 20 ερωτήσεις που ακολουθούν θα μπορέσουν να σας δείξουν αν η εξάρτηση από το διαδίκτυο είναι μικρού, μεσαίου ή ακόμα και πολύ μεγάλου βαθμού.

Για να δείς το βαθμό εξάρτησής σου από το διαδίκτυο απάντησε στις παρακάτω ερωτήσεις χρησιμοπιώντας την παρακάτω κλίμακα:

0 = Ποτέ
1 = Περιστασιακά
2 = Αρκετές Φορές
3 = Συχνά
4 = Πολύ συχνά
5 = Πάντα

Η συνέχεια του τεστ εδώ


Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση: Θεωρία και πράξη

Πανεπιστημιακές σημειώσεις του Γ.Κ. Ζαρίφη, Λεκτορα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ.
Οι σημειώσεις είναι 484 σελίδες και μπορείτε να τις κατεβάστε εδώ


Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Των Αλέξη Κόκκου και Σήφη Φραγκούλη

Το παρακάτω κείμενο χρησιμεύει για να σχεδιάζουν οι επιμορφωτές καθένα 45λεπτο ενός Κύκλου Μάθησης τριών συναντήσεων
1ο Βήμα: Μελέτη και αξιοποίηση πληροφοριών
Ερωτήματα που τίθενται:
1. Σε ποιους απευθύνεται η διδακτική μου παρέμβαση (χαρακτηριστικά ομάδας εκπαιδευόμενων – ανάγκες – προϋπάρχουσες γνώσεις σχετικά με το αντικείμενο διδασκαλίας)
2. Γιατί διδάσκω το συγκεκριμένο αντικείμενο
3. Ποιο είναι το περιεχόμενο της διδακτικής παρέμβασης
4. Που θα γίνει η διδασκαλία
5. Πότε θα γίνει η διδασκαλία (χρονικός προσδιορισμός)
2ο Βήμα: Διατύπωση στόχων διδακτικής Ενότητας σε επίπεδο:

• γνώσεων = τι θα μάθουν
• ικανοτήτων = τι θα μπορούν να κάνουν μετά το τέλος της διδακτικής ενότητας
• στάσεων (αξιών) = ποιες πεποιθήσεις θα αναπτυχθούν ή αλλάξουν
3ο Βήμα: Καθορισμός και Οργάνωση Περιεχομένου
• Το περιεχόμενο θα πρέπει να σχετίζεται με τους στόχους της διδακτικής ενότητας
• Να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των εκπαιδευόμενων
• Να καθορίζεται αναλυτικά και να διατυπώνεται με ακρίβεια και σαφήνεια
4ο Βήμα: Επιλογή εκπαιδευτικών τεχνικών και μέσων διδασκαλίας
Οι εκπαιδευτικές τεχνικές πρέπει να είναι συμμετοχικές και να προάγουν την αλληλεπίδραση ανάμεσα στον εκπαιδευτή και τους εκπαιδευόμενους. Οι βασικές συμμετοχικές τεχνικές είναι ο διάλογος (συζήτηση), η εργασία σε ομάδες, η μελέτη περίπτωσης, η προσομοίωση, ο καταιγισμός ιδεών, το παιχνίδι ρόλων (βλ. Στο site του Ινστιτούτου το κείμενο του Αλέξη Κόκκου “Εκπαιδευτικές Τεχνικές”).
5ο Βήμα: Αυτοαξιολόγηση διδακτικής παρέμβασης
Γίνεται με ερωτηματολόγιο και ανοικτή συζήτηση 15-20 λεπτών. Επίσης γίνεται με τη χρήση των κριτηρίων αξιολόγησης διδακτικής ενότητας (βλ. Παράρτημα).
1
Προϋποθέσεις επιτυχημένης διατύπωσης Διδακτικών Στόχων
1. Η διατύπωση των στόχων πρέπει να περιλαμβάνει τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα από τη διδασκαλία της διδακτικής ενότητας. Τα αποτελέσματα αυτά, με τη μορφή μιας νέας γνώσης, νέας ικανότητας ή νέας στάσης (αξίας) θα πρέπει να αναφέρονται σε μία άμεσα ορατή και εύκολα αναγνωρίσιμη συμπεριφορά. Γι΄ αυτό το λόγο θα πρέπει να διατυπώνονται με ρήματα που δηλώνουν ενέργειες, οι οποίες μπορεί εύκολα να προσδιοριστούν. Στόχοι που διατυπώνονται με ρήματα, όπως “να γνωρίζουν”, “να μάθουν”, “να καταλάβουν”, δεν δηλώνουν ένα σαφές και φανερό αποτέλεσμα και γι΄ αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται.
2. Αντίθετα, σαφείς και άμεσα ορατές ενέργειες με αισθητά αποτελέσματα, δηλώνουν π.χ. τα ρήματα:
Για στόχους που αφορούν γνώσεις: αναγνωρίζω, διακρίνω, ερμηνεύω, περιγράφω, ορίζω, απαριθμώ, επιλέγω, κατατάσσω, συγκρίνω, συσχετίζω.
Για στόχους που αφορούν ικανότητες: επιδεικνύω, κατασκευάζω, μετατρέπω, μετρώ, συντάσσω, σχεδιάζω, υπολογίζω, διορθώνω, ελέγχω, επαληθεύω, επιλύω, εφαρμόζω, χρησιμοποιώ.
Για στόχους που αφορούν στάσεις (αξίες): αποδέχομαι, εκτιμώ, απορρίπτω, αμφισβητώ, διερωτώμαι, ενθαρρύνω, παροτρύνω, προτιμώ, υιοθετώ, υποκινώ, υποστηρίζω.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Ένας πρακτικός τρόπος για να ελέγχουμε τη διατύπωση ενός στόχου είναι να υποβάλλουμε στον εαυτό μας το ερώτημα: “Μπορώ να παρατηρήσω τον εκπαιδευόμενό μου να τον εφαρμόζει;”
Αν ναι, τότε είναι σωστά διατυπωμένος ο στόχος μου. Αν όχι, θα πρέπει να τον διατυπώσω διαφορετικά. Τα πιο πάνω ρήματα θα φανούν χρήσιμα στη σωστή διατύπωση των στόχων.
Εποπτικά Μέσα Διδασκαλίας
Τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας (ΕΜΔ) αντλούν τη δύναμή τους από την ανθρώπινη φύση και τους τρόπους με τους οποίους ο εκπαιδευόμενος αποκτά νέες γνώσεις, αναπτύσσει ικανότητες, υιοθετεί στάσεις και συμπεριφορές. Χρησιμοποιούμε ΕΜΔ με στόχο να:
• ενεργοποιήσουμε ταυτόχρονα περισσότερες αισθήσεις,
• αποδώσουμε με σαφήνεια έννοιες, σχέσεις και φαινόμενα,
• προσελκύσουμε την προσοχή και διεγείρουμε το ενδιαφέρον των μαθητών,
• αναπαραστήσουμε την πραγματικότητα.
Ο εκπαιδευτικός με βάση τους στόχους της διδασκαλίας και τη διδακτική μέθοδο που έχει επιλέξει, προσδιορίζει το απαιτούμενο εποπτικό υλικό, επιλέγει τα εποπτικά μέσα και προσδιορίζει τεχνικές χρήσης για την αξιοποίησή τους.
ΠΡΟΣΟΧΗ ΟΜΩΣ: Οι διαφάνειες που ενδεχομένως θα προβάλλονται δεν πρέπει να είναι πολλές (να μην υπερβαίνουν τις 3-4 σε κάθε 45λεπτο), ώστε το περιεχόμενο να μην είναι “παγιωμένο”, αλλά να επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση, το διάλογο, τον αλληλοεμπλουτισμό.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
7 ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ
1. Εισαγωγή
• Παρουσίαση των στόχων
• Κατάλληλες εισαγωγικές παρατηρήσεις
• Ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος
2. Περιεχόμενο κατάλληλο
• Εναρμονισμένο με τις εκπαιδευτικές ανάγκες
• Εναρμονισμένο με το επίπεδο των
εκπαιδευομένων και το ρυθμό που μπορούν να παρακολουθήσουν
• Κατάλληλη ροή και τεκμηρίωση επιχειρημάτων
• Κατάλληλη σχέση ύλης - χρόνου
3. Χρήση προφορικού λόγου
• Ευκρίνεια, σαφήνεια, διευκρινήσεις, ανάλυση εννοιών
• Άνεση, καλός ρυθμός
• Να ακούγεται καθαρά
• Μη εξάρτηση από σημειώσεις
4. Χρήση γλώσσας του σώματος
• Όχι τυπικότητα, αλλά φυσικότητα
• Κατάλληλη εμφάνιση και στάση του σώματος
• Επαφή με το βλέμμα
• Καλή χρήση του χρόνου
5. Εκπαιδευτικές τεχνικές
• Κατά το δυνατόν συμμετοχικές, ανάλογα με το αντικείμενο
6. Σχέση με τους εκπαιδευόμενους
• Φιλική, ανοικτή, ειλικρινής
• Κλίμα εμπιστοσύνης
• Ενθάρρυνση για συμμετοχή
7. Επίλογος
• Υπενθύμιση των στόχων και των βασικών σημείων
• Ανακεφαλαίωση, συμπεράσματα
• Αναφορά σε πρακτικές εφαρμογές
• Διασύνδεση με όσα θα ακολουθήσουν

Το κείμενο σε ηλεκτρονική μορφή είναι ελεύθερα διαθέσιμο εδώ
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

Έφηβοι και Προβληματική Χρήση του Διαδικτύου

Της Λουίζου Αμαλίας, Ψυχοθεραπεύτριας-Οικογενειακής Συμβούλου MA

«Το διαδίκτυο (internet) είναι ένα μεγάλο σύστημα συνδεδεμένων υπολογιστών που λειτουργούν σε παγκόσμιο επίπεδο και επιτρέπει στους ανθρώπους να ανταλλάσσουν πληροφορίες και να επικοινωνούν διαμέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων»
Cambridge Advance Learners Dictionary
Το διαδίκτυο μπήκε δυναμικά στις ζωές μας τη δεκαετία του ’90 και εκ τότε ακολούθησε μια ραγδαία εξελικτική πορεία και απέκτησε εκατομμύρια χρήστες. Οι υπηρεσίες που προσφέρει δικαιολογούν, με το παραπάνω, το εύρος χρηστών καθώς προσφέρει άμεση επικοινωνία με κάθε μέρος του πλανήτη, αποτελεί αστείρευτη πηγή πληροφοριών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέσω διασκέδασης προσφέροντας παιχνίδια και μέσα κοινωνικοποίησης, και επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν κάθε είδους αγορά με το πάτημα ενός κουμπιού. Καθώς είναι ένα πολυδιάστατο μέσο, οι υπηρεσίες που προσφέρει μπορεί να αποτελέσουν κίνδυνο αν δεν χρησιμοποιηθούν με σύνεση. Υπάρχουν ...

σοβαρές ενδείξεις χρηστών οι οποίοι καταναλώνουν μεγάλα μέρη του χρόνου τους διαδικτυωμένοι, με αποτέλεσμα να παραμελούν τις υποχρεώσεις τους, την πραγματική ζωντανή επικοινωνία και την ίδια τη ζωή.
Η πρώτη έρευνα για προβληματική χρήση του διαδικτύου έγινε το 1996 στην Αμερική από την Dr. Kimberly Young και παρουσιάστηκε στο συνέδριο της Αμερικάνικης Εταιρείας Ψυχολόγων στο Τορόντο με τίτλο «Εθισμός στο διαδίκτυο: η εμφάνιση μιας νέας διαταραχής». Έκτοτε πλήθος ερευνών ανά τον κόσμο υποδεικνύει την ύπαρξη του φαινομένου, το οποίο ονομάζεται Προβληματική Χρήση του Διαδικτύου και έχει τα εξής χαρακτηριστικά: (1) προσκόλληση με το διαδίκτυο, (2) ανάγκη για συνεχή αύξηση των ωρών χρήσης του διαδικτύου για τη απόκτηση αισθήματος ικανοποίησης, (3) συνεχείς ανεπιτυχείς προσπάθειες για έλεγχο, ελάττωση ή διακοπή της χρήση του διαδικτύου, (4) αίσθημα ανησυχίας, κακοδιαθεσίας και οξυθυμίας κάθε φορά που γίνετε προσπάθεια μείωσης των ωρών χρήσης, (5) ο χρόνος στο διαδίκτυο είναι μεγαλύτερος από αυτόν που ήταν προγραμματισμένος, (6) διακινδύνευση ή απώλεια σημαντικής σχέσης, εργασίας, εκπαιδευτικής ή ευκαιρίας σταδιοδρομίας λόγω του Διαδικτύου, (7) απόκρυψη πληροφοριών από την οικογένεια, το θεραπευτή ή άλλους σχετικά με τη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου (8) χρήση του διαδικτύου ως μέσω διαφυγής από προβλήματα ή για ανακούφιση από αίσθημα δυσφορίας όπως στεναχώρια, άγχος, ανησυχία, ενοχή κτλ. Κάποια επιπλέον χαρακτηριστικά είναι η αναστάτωση του φυσιολογικού ύπνου και η απόσυρση από άλλα χόμπι και ενδιαφέροντα. Μια τέτοια συμπεριφορά είναι πιο εύκολο να υιοθετηθεί από έφηβους οι οποίοι δεν έχουν ακόμα αναπτύξει ολοκληρωτικά την προσωπική τους ταυτότητα και τα ενδιαφέροντα τους.
Η εφηβεία χαρακτηρίζετε ως μια περίοδος αλλαγών η οποία σηματοδοτεί τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Οι εμφανείς σωματικές αλλαγές συνοδεύονται από την αναζήτηση της ταυτότητας και την ένταξη στο κοινωνικό σύνολο και τη κοινωνική πραγματικότητα. Το άγχος, η ανάγκη για κατανόηση, η δυσκολία διαμόρφωσης της ταυτότητας και η περιπλοκότητα της δημιουργίας σχέσεων δεν είναι κάτι εύκολο για τα παιδιά που περνούν την εφηβεία. Το διαδίκτυο, με τις απεριόριστες πιθανότητες, προσφέρει στους έφηβους μια διέξοδο για να καλύψουν τις όποιες δυσκολίες αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητα. Έρευνες ανά τον κόσμο έχουν υποδείξει ότι η προσκόλληση με το διαδίκτυο αποτελεί μια υπάρχουσα πραγματικότητα, η οποία εντοπίζεται κυρίως στον εφηβικό πληθυσμό. Έρευνες στον ελληνικό εφηβικό πληθυσμό υποδεικνύουν ότι 1% από τους εφήβους της Αττικής παρουσίαζαν υπερβολική χρήση διαδικτύου («εθισμός») και 12,8% παρουσίαζαν περιοδικά ή συχνά προβλήματα σχετικά με την κατάχρηση διαδικτύου (κατάσταση πριν το «εθισμό»).
Χαρακτηριστικά της χρήσης του διαδικτύου στον ελληνικό εφηβικό πληθυσμό
Σύμφωνα με τα λεγόμενα των παιδιών, το διαδίκτυο τους προσφέρει μια διέξοδο από την πιεστική και αγχώδη καθημερινότητα και μια ευκαιρία να κοινωνικοποιηθούν χωρίς να κινδυνεύουν από την απόρριψη, καθώς μπορούν να παρουσιάσουν ότι εικόνα του εαυτού τους επιθυμούν. Οι κύριες ενασχολήσεις φαίνεται να είναι τα διαδικτυακά παιχνίδια (όπως world of warcraft, lineage και second life), οι ιστότοποι ανταλλαγής απόψεων (blogs, forums), και οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης (facebook, MySpace, twitter). Παρακάτω αναφέρονται οι λόγοι που τα παιδιά επιλέγουν τέτοιου είδους διεξόδους και οι κίνδυνοι οι οποίοι περικλείονται.
Τα δικτυακά παιχνίδια (lineage, warcraft) δίνουν τη δυνατότητα στους παίχτες να διαμορφώνουν το χαρακτήρα τους όπως επιθυμούν και να ζουν σε μια ειδυλλιακή πραγματικότητα όπου είναι ήρωες και εκτελούν ηρωικές αποστολές. Επιπλέον, κοινωνικοποιούνται με το να συμμετέχουν σε ομαδικές αποστολές και έτσι αποκτούν διαδικτυακούς «φίλους» με κοινά ενδιαφέροντα. Κάποιοι έφηβοι φαίνεται να προτιμούν αυτήν την πραγματικότητα από την αληθινή και ξοδεύουν απεριόριστο χρόνο στο διαδίκτυο παίζοντας και σερφάροντας, με συνέπεια να αμελούν τις σχολικές τους υποχρεώσεις και τη πραγματική τους ζωή.
Όσων αφορά τους ιστότοπους ανταλλαγής απόψεων (forums, blogs), οι έφηβοι βρίσκουν ένα τρόπο να μοιραστούν τις ανησυχίες τους και τους προβληματισμούς τους χωρίς φόβο κριτικής και υποτίμησης. Το γεγονός ότι αυτοί οι ιστότοποι δεν ελέγχονται μπορεί να είναι επικίνδυνο, καθώς υπάρχει περίπτωση τα θέματα που συζητιούνται να είναι και οι άνθρωποι που δίνουν συμβουλές να είναι επικίνδυνα, όπως αναφέρει και σχετικό άρθρο των New York Times. Το παραπάνω άρθρο αναφέρει ότι κάποιοι ιστότοποι αναφέρουν τρόπους αυτοκτονίας και προάγουν την ανορεξία και τη βουλιμία.
Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης δίνουν τη δυνατότητα δικτυακής επικοινωνίας με φίλους, γνωστούς αλλά και τη δυνατότητα νέων γνωριμιών (messenger, facebook). Μέσα σε αυτούς τους ιστότοπους οι χρήστες προβάλλουν προσωπικά στοιχεία όπως νέα και φωτογραφίες. Οι πιθανοί κίνδυνοι επίκεινται στο ότι οι ίδιοι οι έφηβοι μπορεί να ξοδεύουν πολύ χρόνο αμελώντας την πραγματική και ουσιαστική επικοινωνία και κοινωνικοποίηση ή στο ότι κάποιοι επιτήδειοι μπορεί να πλησιάσουν τους χρήστες και να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν ιδιαίτερες καταστάσεις .
Η έρευνα στον ελληνικό εφηβικό πληθυσμό, η οποία αναφέρθηκε στην αρχή του άρθρου, υποδεικνύει θετικές συσχετίσεις μεταξύ χρήσης διαδικτύου και παραβατικότητας καθώς και ανάπτυξης δυσλειτουργικών σχέσεων με τους συνομηλίκους.
Προτεινόμενη Θεραπευτική προσέγγιση
Η εμφάνιση του προβλήματος δημιούργησε την ανάγκη για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού θεραπευτικού πλάνου το οποίο θα χρησιμοποιείτε είτε σε κλινικό πλαίσιο (καθώς η ύπαρξη κλινικών αποτοξίνωσης από το διαδίκτυο είναι πλέον πραγματικότητα), είτε για χρήση σε ατομικά θεραπευτικά πλαίσια. Η ποιο αποτελεσματική αντιμετώπιση χρησιμοποιεί το μοντέλο της γνωσιακής προσέγγισης και έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
(1) Αναδιοργάνωση του προγράμματος του χρήστη
(2) Χρήση εξωτερικών ερεθισμάτων όπως ξυπνητήρια για την ένδειξη διακοπής ενασχόλησης με το διαδίκτυο
(3) Θέσπιση ρεαλιστικών στόχων για τη μείωση του χρόνου παραμονής στο διαδίκτυο, και δημιουργία χρονοδιαγράμματος των ορών χρήσης
(4) Αποχή από την προτιμώμενη διαδικτυακή ενασχόληση
(5) Χρήση καρτών υπενθύμισης των αρνητικών συνεπειών της χρήσης και των θετικών πλεονεκτημάτων της μείωσης της χρήσης
(6) Ενδυνάμωση των ενδιαφερόντων του χρήστη που είτε είχαν μειωθεί λόγω της χρήσης είτε ήθελε αλλά δεν πραγματοποίησε ποτέ
(7) Χρήση ανταμοιβών για την επίτευξη στόχων που αφορούν τη μείωση ωρών χρήσης
(8) Ενημέρωση, θεραπεία και στήριξη της οικογένειας του χρήστη

Επίλογος
Προτού φτάσουμε στο πρόβλημα και στη θεραπεία υπάρχει πάντα η πρόληψη. Η πρόληψη είναι ένα σημαντικό κομμάτι αντιμετώπισης ενός κοινωνικού προβλήματος και όσων αφορά την πρόληψη της υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου από τον εφηβικό πληθυσμό, προτείνεται στους γονείς η ενασχόληση και εκπαίδευση των ιδίων σε θέματα διαδικτύου, η υιοθέτηση και διατήρηση καναλιού επικοινωνίας με τα παιδιά, ειδικά όσων αφορά τη χρήση του διαδικτύου, να υπάρχει επίβλεψη ή να τοποθετείται ο υπολογιστής σε κοινόχρηστο χώρο ώστε να μη δίνεται η δυνατότητα απομόνωσης του παιδιού, να ενημερώνουν τα παιδιά από μικρή ηλικία για την ύπαρξη του φαινομένου και τις συνέπειες του και τέλος να προτρέπουν την ανάπτυξη υγειών εξωσχολικών ενδιαφερόντων (π.χ. μουσική και αθλητικές δραστηριότητες), τα οποία θα προσφέρουν ένα υγιές διέξοδο από τις πιέσεις και το άγχος.
Η λύση δεν είναι η απαγόρευση της χρήσης ενός τόσο σημαντικού εργαλείου όπως το διαδίκτυο, αλλά η εκμάθηση της σωστής χρήσης και ο απαραίτητος έλεγχος. Με πρωτοβουλία κάποιων ανθρώπων δημιουργήθηκε ένα πάνελ νέων του ελληνικού κόμβου επαγρύπνησης για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο, το οποίο προάγει την ασφαλή χρήση του διαδικτύου (Saferinternet.gr). Επιπλέον, τα δικτυακά παιχνίδια διαθέτουν υπηρεσία γονεϊκού ελέγχου, η οποία επιτρέπει στους γονείς να ελέγχουν το χρόνο ενασχόλησης του παιδιού με το παιχνίδι. Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης, επίσης, διαθέτουν προστασία δημοσιοποίησης προσωπικών στοιχείων ώστε να ελέγχεται ποιοι έχουν πρόσβαση σε αυτά τα στοιχεία. Αν παρατηρείτε υπερβολική ενασχόληση του παιδιού με το διαδίκτυο θεωρείται απαραίτητη η συμβουλή κάποιου ειδικού.
Βιβλιογραφία
Brenner, V. (1997). Psychology of computer use: VLVII. Parameters of Internet use, abuse and addiction: the first 90 days of the Internet usage survey.
Kershaw, S. (2008). Sharing their demons on the web. Τhe New York Times
Tsitsika A., Critselis, E., Kormas G., Filippopoulou A., Tounissidou D., Freskou A., Spiliopoulou T., Louizou, A., Konstantoulaki E., Kafetzis D. (2008). Internet use and misuse: A multivariate regression analysis of the predictive factors of internet use among Greek adolescents. European Journal of Pediatrics
Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology and Behavior Young, K. S. (2007). Treatment Outcomes with Internet Addicts. CyberPsychology and Behavior

Πηγή Ανάκτησης:
specialeducation
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

Των Γ. Ανδρουλάκη – Ντ. Κάκαρη – Β. Μουσούρη
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ
ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΓΑΛΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ


Μέθοδοι συλλογής δεδομένων
ερωτηματολόγιο, συνέντευξη, παρατήρηση

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ

1. Η ανάλυση των δεδομένων καθορίζεται εκ των προτέρων από την προβληματική της έρευνάς μας.
Πρέπει να προσαρμόσουμε τη μεθοδολογία έρευνας, που θα ακολουθήσουμε, σε αυτό που ψάχνουμε και όχι το αντίθετο. Οι ερωτήσεις που θέτουμε είναι :
- ποιο είναι το βασικό ερώτημα της έρευνάς μου;
- ποιες είναι οι πληροφορίες που θα πρέπει να έχω στο τέλος της έρευνας;
2. Συχνά η διατύπωση της προβληματικής και η ανάλυση των δεδομένων διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια της έρευνας. Ωστόσο είναι απαραίτητο να διατυπωθούν από την αρχή.
3. Είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε διεξοδικά τις ερευνητικές υποθέσεις γιατί είναι αυτές που καθορίζουν όχι μόνο τα ερευνητικά εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε αλλά και την ανάλυση που θα πραγματοποιήσουμε...

4. Όλα τα ερευνητικά εργαλεία έχουν πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Η χρήση ενός ερευνητικού εργαλείου δεν αποκλείει τη χρήση ενός δεύτερου ή και ενός τρίτου. Αυτό σημαίνει ότι ο ερευνητής μπορεί να διασταυρώσει τα ερευνητικά εργαλεία εάν αυτό απαιτείται από τις ανάγκες της εργασίας του.
5. Η μεθοδολογία της συλλογής δεδομένων συνδέεται με
- το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας
- την προβληματική και
- τις ερευνητικές υποθέσεις
6. Υπάρχουν 3 ειδών πηγές πληροφοριών για τη διεξαγωγή έρευνας:
- Ο λόγος (συνέντευξη, ερωτηματολόγιο)
- Τα γεγονότα (παρατήρηση)
- Τα « ίχνη » (γραπτά, στατιστικές)
7. Τα εργαλεία συλλογής δεδομένων μπορεί να είναι ατομικά ή συλλογικά (πιο δύσκολα στην ανάλυση)

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ
2 τύποι ερευνητικών εργαλείων
α) Οι γραπτές παραγωγές (ερωτηματολόγια, τεστ)

Πλεονεκτήματα : άμεση αποδελτίωση, δυνατότητα συλλογής πολλών δεδομένων, συνθήκες παραγωγής λόγου που ευνοούν την αντικειμενικότητα της έρευνας αφού είναι οι ίδιες για όλους τους συμμετέχοντες και είναι γνωστές εκ των προτέρων.
Μειονεκτήματα : άγνωστοι μεσολαβητές, άγνωστες συνθήκες συμπλήρωσης των ερωτηματολογίων τις οποίες και δεν μπορούμε να ελέγξουμε και να καθορίσουμε εκτός και αν οργανώσουμε εμείς οι ίδιοι την περίσταση κατά την οποία θα συμπληρωθούν, μη κατανόηση των ερωτημάτων.

β) Οι προφορικές παραγωγές (συνεντεύξεις, παρατηρήσεις μαθημάτων – τάξεων ή ομάδων εργασίας - συλλογικές εργασίες, ηχογραφήσεις)

Πλεονεκτήματα : δυνατότητα εξέτασης/διερεύνησης και άλλων ερωτημάτων τα οποία προκύπτουν κατά τη διεξαγωγή της συνέντευξης, μεγάλος αριθμός πληροφοριών που μπορούν να ελεγχθούν, έλεγχος των συνθηκών παραγωγής του λόγου.
Μειονεκτήματα : Χρονοβόρα διαδικασία τόσο για τη συλλογή των δεδομένων όσο και για την απομαγνητοφώνηση και την αποδελτίωσή τους.

1. Το ερωτηματολόγιο

- Αφορά ένα μεγάλο σύνολο ατόμων, το οποίο πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικό του ερευνούμενου πληθυσμού.
- Αποτελείται από μία σειρά ερωτημάτων που αρθρώνονται σύμφωνα με πολλές μεταβλητές: τη μεταβλητή που αφορά τα στοιχεία ταυτότητας του ερωτηθέντος (ηλικία, φύλο, κοινωνικό επίπεδο) και αυτές που σχετίζονται με τις πληροφορίες που θέλουμε να εξασφαλίσουμε μέσω των διαφόρων ερωτημάτων.
- Επιτρέπει τη συλλογή δεδομένων που αφορούν συμπεριφορές, γνώμες, προσμονές, ανάγκες, κίνητρα.
- Στοχεύει στην εκτίμηση κάποιων απόλυτων και σχετικών μεγεθών, στην περιγραφή ενός πληθυσμού και στην επαλήθευση των υποθέσεων.

Η δημιουργία ενός ερωτηματολογίου

- Καθορισμός του αντικειμένου μελέτης
- Καθορισμός του πληθυσμού και των χαρακτηριστικών του
- Ορισμός των ομάδων ερωτήσεων
- Δημιουργία ενός πρώτου ερωτηματολογίου
- Καθορισμός του δείγματος
- Διεξαγωγή μίας προ-έρευνας σε μικρό ποσοστό ερωτηθέντων με σκοπό τον έλεγχο της εγκυρότητας και της αντιπροσωπευτικότητας του ερωτηματολογίου.
- Δημιουργία του τελικού ερωτηματολογίου σύμφωνα με τα αποτελέσματα του pré-test και έχοντας υπόψη ότι ο χρόνος συμπλήρωσής του από τον ερωτηθέντα δεν θα πρέπει να ξεπερνάει τα 30 λεπτά.

Η επιλογή των ερωτηθέντων πρέπει να γίνει σύμφωνα με 1 από τα 3 παρακάτω κριτήρια:
- Πληρότητα (exhaustivité): αφορά το σύνολο του πληθυσμού
- Αντιπροσωπευτικότητα (représentativité): σημαντικός αριθμός ερωτηθέντων, όχι όμως το σύνολο του πληθυσμού, άρα δείγμα
- Ενδεικτικότητα (significativité): με σκοπό τη διαφοροποίηση των απόψεων επιλέγουμε ένα ενδεικτικό αλλά όχι αντιπροσωπευτικό δείγμα

Τεχνικές επιλογής ερωτηθέντων
- Με ποσοστά (προϋποθέτει πολύ καλή γνώση του πληθυσμού)
- Στην τύχη (π.χ. 1 άτομο στα 10)

Διάρθρωση των ερωτήσεων

- Λογική συνέχεια των ερωτήσεων
- Αποφυγή των δύσκολων ερωτήσεων στην αρχή
- Εναλλαγή απλών και δύσκολων ερωτήσεων
- 15-30 ερωτήσεις
- Ισορροπία ανάμεσα στις κλειστές και ανοιχτές ερωτήσεις



- Είδη ερωτηματολογίου

Ερωτηματολόγιο κλειστών ερωτήσεων :
Περιορισμένος αριθμός απαντήσεων. Διευκολύνει την αποδελτίωση και τον έλεγχο των ερωτημάτων.

- Η κλειστή ερώτηση
Προκαθορίζει τις δυνατές απαντήσεις. Μία απάντηση είναι δυνατή
Παράδειγμα: Travaillez-vous ? A/ OUI B/ NON

- Ημί-κλειστή ερώτηση
Παράδειγμα: Travaillez-vous ? A/ OUI B/ NON C/ NE SAIT PAS

- Ερώτηση φίλτρο
Παράδειγμα: Travaillez-vous ? A/ OUI B/ NON C/ SI OUI …

- Ερώτηση « cafétéria » ή προσχηματισμένη
Προτείνει μία σειρά ερωτήσεων εκ των οποίων ο ερωτηθείς καλείται να επιλέξει αυτή που αντιπροσωπεύει καλύτερα την άποψή του και μπορεί να προκαλέσει απαντήσεις τις οποίες δε σκέφτηκε ο ερωτηθείς.

Παράδειγμα: Vous avez choisi de travailler de nuit. Quelles sont les raisons qui ont influencé votre choix ?

A) Elever vos enfants
B) Pour des raisons financières
C) Organiser avec votre conjoint la garde des enfants
D) Pour avoir davantage de temps libre
E) Autres : Préciser


Ερωτηματολόγιο ανοιχτών ερωτήσεων ή ερωτήσεων παραγωγής :
Ο ερωτηθείς καλείται να διατυπώσει και να αναπτύξει την απάντησή του αντλώντας τις πληροφορίες και τα στοιχεία που δίνει μέσα από τις γνώσεις του και την προσωπική του εμπειρία. Δυνατότητα για πολλές και διαφορετικές απαντήσεις. Το μειονέκτημα είναι ότι οι απαντήσεις είναι μεγάλες και δύσκολα αποδελτιώνονται. Η ανάλυσή τους προϋποθέτει καλή γνώση τεχνικών ανάλυσης του λόγου.

Παράδειγμα: Qu’attendez-vous de …
Selon vous, quel serait …



Η συνέντευξη

- Αφορά περιορισμένο ή ειδικό πληθυσμό έρευνας.
- Επιτρέπει στον ερευνητή να προσαρμοστεί ευκολότερα στο γλωσσικό επίπεδο και τη συμπεριφορά του ερωτηθέντος.
- Στοχεύει στη διατύπωση προσωπικών, μη κατηγορηματικών και εμπεριστατωμένων απαντήσεων.
- Δεν αναγκάζει τον ερωτηθέντα να εμπλακεί σε πεδία που δε γνωρίζει ή δεν επιθυμεί να αναπτύξει.
- Προσαρμόζεται σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του ερωτηθέντος.
- Ο ερευνητής πρέπει να είναι ευγενικός, συμπαθητικός, καθησυχαστικός για να δώσει στον ερωτηθέντα μία θετική εντύπωση από την πρώτη στιγμή της συνέντευξης έτσι ώστε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του, να του κινήσει το ενδιαφέρον και να τον παροτρύνει να δώσει τις απαντήσεις που χρειάζεται.

Είδη συνεντεύξεων

Κατευθυνόμενες ή δομημένες συνεντεύξεις
Πραγματοποιούνται μέσω ενός πλαισίου ερωτημάτων, το οποίο περιέχει ανοιχτές τυποποιημένες ερωτήσεις, που ακολουθούν μία σειρά. Οι ερωτήσεις συντάσσονται εκ των προτέρων και η σειρά που ακολουθείται δεν αλλάζει ποτέ.

Ημι-κατευθυνόμενη συνέντευξη
Αποτελείται από ένα σχέδιο συνέντευξης το οποίο περιέχει μία αρχική εκφώνηση/οδηγία και μία λίστα θεμάτων που θα πρέπει να συζητηθούν. Δεν υπάρχει ακριβής σειρά με την οποία πρέπει να τεθούν τα θέματα.

Ελεύθερη συνέντευξη
Το μόνο πρόβλημα που παρουσιάζουν οι ελεύθερες συνεντεύξεις είναι η διατύπωση της αρχικής εκφώνησης που εισάγει το θέμα της συνέντευξης στον ερωτηθέντα. Στη συνέχεια ο ερευνητής είναι ελεύθερος να την κατευθύνει και να την προσανατολίσει σύμφωνα με τα ζητούμενα που έχει προκαθορίσει. Ένα τέτοιο είδος συνέντευξης απαιτεί ο ερευνητής να ακούει προσεκτικά και με κατανόηση τον ερωτηθέντα.



2. Η παρατήρηση

- Μέσω της παρατήρησης ο ερευνητής είναι παρών σε μία κατάσταση, στην οποία και εμπλέκεται, την ηχογραφεί και την ερμηνεύει χωρίς όμως να την τροποποιεί.
- Η συλλογή δεδομένων πραγματοποιείται είτε μέσω « διαδραστικών » (συνέντευξη) είτε μέσω «μη διαδραστικών » διαδικασιών (παρατήρηση γεγονότων, πράξεων ή λόγου των ερευνούμενων προσώπων) .
- Η παρατήρηση αφορά και παρουσιάζει πράξεις σε αντίθεση με το ερωτηματολόγιο ή τη συνέντευξη που έχουν στόχο να προκαλέσουν παραγωγή λόγου και να φέρουν στην επιφάνεια γνώμες για κάποιες πράξεις.
- Ο παρατηρητής έχει 4 καθήκοντα
α) να βρίσκεται μεταξύ των προσώπων που μελετά και να προσαρμόζεται στις περιστάσεις
β) να παρατηρεί τη διεξαγωγή των γεγονότων και την κάθε περίσταση
γ) να ηχογραφεί ή να βιντεοσκοπεί παίρνοντας συγχρόνως σημειώσεις
δ) να ερμηνεύει αυτά που παρακολουθεί
- Η παρατήρηση αφορά ειδικό και περιορισμένο πληθυσμό.
- Στοχεύει στην έρευνα εμπεριστατωμένων ερωτημάτων.
- Ερευνά τις συμπεριφορές, τις πράξεις και τις κινήσεις των ερωτηθέντων.
Για παράδειγμα, η παρατήρηση μπορεί να εφαρμοστεί για να μελετηθούν φαινόμενα και διαδράσεις κατά τη διάρκεια ενός μαθήματος.

Μειονεκτήματα

- Χρειάζεται πολύς χρόνος για την απομαγνητοφώνηση και για την αποδελτίωση.
- Η παρουσία του παρατηρητή μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στη συλλογή των δεδομένων λόγω της πιθανής αλλαγής της συμπεριφοράς των ατόμων που συμμετέχουν στη παρατήρηση.

Είδη παρατήρησης

Η άμεση παρατήρηση
Ο παρατηρητής είναι ο μάρτυρας των ατομικών και συλλογικών συμπεριφορών χωρίς να τροποποιεί τη συνήθη διεξαγωγή των περιστάσεων επικοινωνίας.

Η συμμετοχική παρατήρηση
Ο παρατηρητής συμμετέχει στην περίσταση που εξετάζει μαζί με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες

Η έμμεση ή προκαλούμενη ή πειραματική παρατήρηση
Ο παρατηρητής μελετάει, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, ατομικές ή συλλογικές συμπεριφορές αλλά αυτή τη φορά μέσα από περιστάσεις που ο ίδιος δημιούργησε.
Παράδειγμα: στην περίπτωση μελέτης διδακτικής σχεδίασης



Bibliographie
BARDIN L.,1993, L'analyse de contenu, Paris, PUF.
BLANCHET A. & GOTMAN A., 1992, L'enquête et ses méthodes : l'entretien. Paris, Nathan université.
CALVET L.-J. & DUMONT P., 1999, L’enquête sociolinguistique, Paris, L’Harmattan.
DE SINGLY, F. ; 1992, L’enquête et ses méthodes : le questionnaire, Paris, Nathan université.
GHIGLIONE R., BEAUVOIS J.L., CHABROL C. & TROGNON A., 1980, Manuel d'analyse de contenu. Paris, Armand Colin.
GRAWITZ M., 1993 (9ème édition), Méthodes des sciences sociales, Paris, Précis Dalloz.
MUCCHIELLI , A., 1996, Dictionnaire des méthodes qualitatives en sciences humaines et sociales, Paris, A. Colin.
PERETZ Henry, 1998, Les méthodes en sociologie : L'observation, Edition La Découverte, Paris, p. 123.
QUIVY R. & VAN CAMPENHOUDT L., 1988, Manuel de recherche en sciences sociales, Paris, Dunod.
ROBERT A. , 1992, RDM Vol 12 n°1, p. 38, Grenoble, La
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

Εισαγωγή στη Μεθοδολογία Έρευνας

Σημειώσεις της Λέκτορος Λήνας Τσακίρη

(Τις σημειώσεις σε ηλεκτρονική μορφή μπορείτε να τις κατεβάσετε εδώ)

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ι- Έννοια και Σημασία της Επιστήμης και Σκοποί της Επιστημονικής Έρευνας
ΙΙ- Προβλήματα και Είδη Ερευνών
1. Είδη προβλημάτων
2. Είδη ερευνών
α ) Δ ι ε ρ ε υ ν η τ ι κ έ ς έ ρ ε υ ν ε ς
β ) Π ε ρ ι γ ρ α φ ι κ έ ς έ ρ ε υ ν ε ς
γ ) Π ε ι ρ α μ α τ ι κ έ ς έ ρ ε υ ν ε ς
ΙΙΙ- Βασικά Στάδια Προετοιμασίας των Επιστημονικών Εργασιών
IV- Η Επιλογή και η Οριοθέτηση του Αντικειμένου της Έρευνας:
1. Παράγοντες και κριτήρια επιλογής του θέματος της έρευνας
2. Προβληματισμοί σχετικά με την επιλογή του θέματος...

α) Τί θέμα να επιλέξω; Εύκολο ή δύσκολο;
β) Ποιό θέμα αξίζει τον κόπο να ασχοληθώ;
γ)Άλλα σημαντικά ερωτήματα συνδέονται με τους προβληματισμούς
V- Η Σημασία και η Επιστημονική Διάσταση του Θέματος της Έρευνας
VΙ- Βασικά Μέρη και Περιεχόμενα των Επιστημονικών Εργασιών
VΙΙ- Η Αξιοποίηση του Διαθέσιμου Χρόνου και η Αντιμετώπιση του Stress
1. Η αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου και οι συνέπειες του stress
2. Η Καμπύλη Άγχους - Παραγωγικότητας
VIII- Προϋποθέσεις για Επιτυχή Ολοκλήρωση των Επιστημονικών Ερευνών
1. Η ανταπόκριση στις απαιτήσεις του θέματος
α) Η κατανόηση του θέματος
β) Η αποσαφήνιση του επιδιωκόμενου σκοπού
γ) Η σταδιακή ακολουθία των σταδίων ολοκλήρωσης της εργασίας
2. Ηρεμία, συγκέντρωση, αφοσίωση
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 3
Ι- ΄Εννοια και Σημασία της Επιστήμης και Σκοποί της Επιστημονικής Έρευνας
Σύμφωνα με ότι υποστηρίζει ο καθηγητής Θεοφανίδης, ο έρωτας και η επιστήμη είναι από τις
συναρπαστικότερες διαστάσεις της ζωής, δεδομένου ότι, ο μεν έρωτας συνδέεται με τη
διαιώνισή της ίδιας της ζωής, η δε επιστήμη προκαλεί το ενδιαφέρον και την αφοσίωση των
πιο ξεχωριστών πνευμάτων της ανθρωπότητας. Αυτών που με την επιστημονική τους
εργασία:
- προάγουν τη σκέψη,
- επηρεάζουν τη συμπεριφορά και δημιουργούν σταθμούς,
- διαμορφώνουν την πορεία και την ιστορία της ανθρωπότητας.
Η επιστήμη αποτελεί το κύριο μέσο για την αναζήτηση της αλήθειας, την ανακάλυψη
τρόπων και μεθόδων βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης, συμβάλλοντας:
- στη διερεύνηση των πνευματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου,
- στην επιμήκυνση του μέσου όρου ζωής,
- στην αναβάθμιση της ποιότητάς της.
Από αρχαιοτάτων ακόμη χρόνων, αποδόθηκε μεγάλη σημασία και ιδιαίτερος σεβασμός
στην επιστήμη και τους επιστήμονες. Εντυπωσιακές είναι οι σχετικές αναφορές που γίνονται
στην αρχαία Ελληνική μυθολογία, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδονταν
για τη συμβολή της στην πρόοδο του ανθρώπου, όπου η επιστήμη:
- φέρεται ως κόρη του θεού των θεών, ‘Δια’, και της ‘Ευδαιμονίας’,
- αποτελεί προσωποποίηση της ‘θείας ευλογίας’, που συμβολίζεται με καρποφόρο
δένδρο.
Μάλιστα, ο ‘πολυδιάστατος’ χαρακτήρας της επιστήμης στη μυθολογία, υποδηλώνεται με
έννοιες ουσιαστικές σε σημασία και αξία, που φέρονται ως ‘αδελφές’ της, όπως:
- η Ανδρεία - η Εγκράτεια - η Ευταξία, - η Πραότητα
- η Δικαιοσύνη - η Ελευθερία - η Καλοκαγαθία - η Σωφροσύνη
Ως γνωστόν, πλήθος ανακαλύψεων των αρχαίων Ελλήνων αποτελούν ακόμη θεμελιώδεις
νόμους, αρχές και αξίες της επιστήμης, όπως π.χ. η διατύπωση σημαντικών θεωριών και
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 4
επιτεύγματα σε επιστημονικές μεθόδους σε πολλούς τομείς, όπως η ιατρική, η βιολογία, η
φυσική, η χημεία, τα μαθηματικά, η γεωμετρία, η τριγωνομετρία κλπ. Μάλιστα, η
‘διαλεκτική-εμπειρική’ μέθοδος, που στηρίζεται στην πρώτη απλή επιστημονική
θεμελίωση του Σωκράτη, αποτελεί ακόμη και σήμερα βάση της μεθοδολογίας έρευνας, παρά
την αλματώδη πρόοδο η οποία σημειώθηκε με την πάροδο του χρόνου.
Η ιδιαίτερη σημασία της επιστημονικής έρευνας, καθώς και της Μεθοδολογίας της
Έρευνας (ΜΕ), είναι συνυφασμένη με τους κύριους σκοπούς της που συνίστανται στην
αναζήτηση και αποκάλυψη της αλήθειας και της γνώσης και την απάντηση σε σημαντικά
ερωτήματα με την εφαρμογή επιστημονικών μεθόδων. Η Μεθοδολογία της Έρευνας
αποσκοπεί στο να εξοπλίσει τους φοιτητές και τις φοιτήτριες με την κατάλληλη
επιστημονική ‘πανοπλία’, ώστε να γνωρίσουν πώς διεξάγεται η πρωτογενής επιστημονική
έρευνα και πως γίνεται η διδακτορική διατριβή, η οποία αποτελεί πρωτότυπη συμβολή στην
επιστήμη. Έτσι, αυτοί θα είναι σε θέση να ασχοληθούν με την έρευνα και την παραγωγή
πρωτότυπης και αξιόλογης γνώσης και να συμβάλλουν στην προώθηση της επιστήμης.
Δηλαδή, η ΜΕ θα τους βοηθήσει να γίνουν επιστήμονες, πράγμα που δεν πραγματοποιείται
μόνο με την απόκτηση του πανεπιστημιακού πτυχίου. Αντίθετα, απαιτείται η παρουσίαση
αποδεκτής από την πανεπιστημιακή κοινωνία διδακτορικής διατριβής η οποία να στηρίζεται
σε επιστημονικές ερευνητικές μεθόδους και να έχει ελεγχθεί βάσει συστηματικών και
αυστηρών προδιαγραφών.
Η εισαγωγή στη μεθοδολογία της έρευνας αποσκοπεί να εισάγει τους φοιτητές και τις
φοιτήτριες, κατ’ αρχήν, στην επιστημολογία και την επιστημονική μέθοδο προκειμένου να
είναι σε θέση:
1) να επιδίδονται στον επιστημονικό λογισμό, την έρευνα και την κριτική ανάλυση
2) να μπορούν με εγκυρότητα και πειθώ να:
- αμφισβητούν όσα ακούνε και διδάσκονται
- να έχουν κριτική σκέψη
- να ακολουθούν τους κανόνες της επιστημονικής δεοντολογίας
Η ΜΕ απευθύνεται στους απόφοιτους όλων των κλάδων, τόσο των κοινωνικών
επιστημών (οικονομικών, κοινωνιολογικών, ανθρωπολογικών και διοίκησης), όσο και των
θετικών, αφού η αποκάλυψη της αλήθειας και η παραγωγή πρωτότυπης γνώσης αποτελούν
τον κοινό επιδιωκόμενο σκοπό της έρευνας κάθε επιστημονικού κλάδου.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 5
ΙΙ- Προβλήματα και Είδη Ερευνών
1. Είδη προβλημάτων
Τα κύρια είδη των προβλημάτων, τα οποία ενδιαφέρουν τον άνθρωπο και μπορεί να
αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας είναι αναρίθμητα. Μεταξύ αυτών σημαντικότερα
θεωρούνται αυτά που:
═› μπορούν να απαντηθούν χωρίς επιστημονικές μεθόδους,
═› είναι δύσκολο να απαντηθούν ακόμη και με τη χρήση επιστημονικών μεθόδων,
═› μπορούν να απαντηθούν με τη χρήση επιστημονικών μεθόδων, χωρίς αυτό κατ’
ανάγκην να σημαίνει ότι οι λύσεις που προκύπτουν είναι ικανοποιητικές και
οριστικές.
Κατά συνέπεια, ενδιαφέρει κατ’ αρχήν να εξεταστεί κατά πόσο το πρόβλημα χρειάζεται,
μπορεί και πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο επιστημονικής έρευνας. Στην περίπτωση που η
απάντηση στο βασικό αυτό ερώτημα είναι καταφατική, θα πρέπει να υπολογιστούν, έστω και
κατά προσέγγιση, οι απαιτήσεις του σε χρόνο, σε κόστος, καθώς και σε εξειδικευμένη
γνώση.
2. Είδη ερευνών
Ανάλογα με το σκοπό που επιδιώκεται, μπορούμε να διακρίνουμε τις επιστημονικές
έρευνες σε τρεις βασικές κατηγορίες, τις διερευνητικές, τις περιγραφικές και τις
πειραματικές.
Πίνακας 1: Είδη Ερευνών
h Δ Ι Ε Ρ Ε Υ Ν Η Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ρ Ε Υ Ν Ε Σ
═› έμφαση στην ανακάλυψη ═› απαιτούν εμπειρία
═› χαρακτηριστικό τους η ευελιξία ═› εμπειρογνώμονες
h Π Ε Ρ Ι Γ Ρ Α Φ Ι Κ Ε Σ Ε Ρ Ε Υ Ν Ε Σ
═› είναι περισσότερο οργανωμένες, προδιαγραμμένες και σχεδιασμένες
═› απαιτείται προσοχή για τυχόν μεροληψία.
h Π Ε Ι Ρ Α Μ Α Τ Ι Κ Ε Σ Ε Ρ Ε Υ Ν Ε Σ
═› στηρίζονται στο πείραμα
═› απαιτούν ευελιξία και εμπειρία
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 6
α ) Δ ι ε ρ ε υ ν η τ ι κ έ ς Έ ρ ε υ ν ε ς
Οι διερευνητικές έρευνες αποβλέπουν στη διατύπωση ενός προβλήματος με σκοπό την
εξέταση ή διατύπωση υποθέσεων, την ιεράρχηση προτεραιοτήτων και την ανάλυση
αποκαλυπτικών καταστάσεων. Οι διερευνητικές έρευνες έχουν σαν κύριο σκοπό την
ανακάλυψη και την καινοτομία, γι’ αυτό και βασικό χαρακτηριστικό τους αποτελεί η
ευελιξία. Σημαντική συμβολή για την επιτυχία των ερευνών αυτών θεωρείται:
􀂾 η εμπειρία και
􀂾 η συμμετοχή εμπειρογνωμόνων.
β ) Π ε ρ ι γ ρ α φ ι κ έ ς Έ ρ ε υ ν ε ς
Οι περιγραφικές έρευνες έχουν ως σκοπό τον προσδιορισμό και την εκτίμηση των
χαρακτηριστικών μιας δεδομένης κατάστασης. Για την επιτυχία των ερευνών αυτών
απαιτείται:
􀂾 προσοχή για τυχόν μεροληψία.
􀂾 να είναι περισσότερο οργανωμένες, προδιαγραμμένες και σχεδιασμένες
γ ) Π ε ι ρ α μ α τ ι κ έ ς Έ ρ ε υ ν ε ς
Ο ι π ε ι ρ α μ α τ ι κ έ ς έ ρ ε υ ν ε ς α π οσκοπούν στον έλεγχο της ορθότητας των
υποθέσεων. Δηλαδή, με τις έρευνες αυτές ελέγχεται αν μεταξύ δύο μεταβλητών υπάρχει
συστηματική σχέση, π.χ. ελέγχεται αν:
􀂾 η μια μεταβλητή εμφανίζεται πάντα με κάποια άλλη,
􀂾 οι μεταβολές μιας μεταβλητής συνοδεύονται από μεταβολές μιας άλλης.
Οι πειραματικές έρευνες στηρίζονται στο πείραμα: φυσικό ή τεχνικό, μέσω του οποίου ο
ερευνητής ελέγχει το παραδεκτό μιας υπόθεσης.
ΙΙΙ- Βασικά Στάδια Προετοιμασίας των Επιστημονικών Εργασιών
Το περιεχόμενο και τα βασικά μέρη τα οποία πρέπει να περιλαμβάνει μια επιστημονική
εργασία προσδιορίζονται από διάφορους παράγοντες (βλέπε Πίνακα 2). Mεταξύ των
κυριότερων θεωρούνται:
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 7
- ο σκοπός για τον οποίο γίνεται η έρευνα,
- η φύση του αντικειμένου,
- οι χρησιμοποιούμενες επιστημονικές μέθοδοι προσέγγισης του θέματος,
- το αν η έρευνα στηρίζεται σε πρωτογενή ή δευτερογενή έρευνα,
- η τελική μορφή την οποία θα έχει η έρευνα,
- η έκταση την οποία η έρευνα θα καλύπτει.
ΠΙΝΑΚΑΣ 2:
ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΑΔΙΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
1) Η επιλογή και η οριοθέτηση του αντικειμένου της έρευνας
2) Η βιβλιογραφική έρευνα
3) Η συστηματική επιλογή, μελέτη, καταγραφή και αρχειοθέτηση των κύριων βιβλιογραφικών
πηγών, ώστε να αποσαφηνισθούν:
- οι κύριες έννοιες, το περιεχόμενο και τα όρια του θέματος
- η μεθοδολογία για τη διερεύνησή του
4) Η επανεξέταση και η διατύπωση του προβλήματος με βάση τις γνώσεις από τη βιβλιογραφική
έρευνα (literature overview)
5) Η οριστική επιλογή της μεθοδολογίας
6) Ο σχεδιασμός της έρευνας αναφορικά με:
- το μοντέλο το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί,
- τα μέσα συγκέντρωσης των απαραίτητων στατιστικών στοιχείων, π.χ. ερωτηματολόγια,
συνεντεύξεις, αρχεία κ.λ.π. και η διεξαγωγή ελέγχων αξιοπιστίας,
- το δείγμα της έρευνας,
- τους τρόπους καταχώρησης και επεξεργασίας των στοιχείων,
- την προετοιμασία των ατόμων που, εκτός των ερευνητών, θα ασχοληθούν με τη
διεξαγωγή της έρευνας, π.χ. με τη συμπλήρωση και τη συγκέντρωση των
ερωτηματολογίων, την καταχώρηση των στοιχείων κ.λ.π.
7) Η συγκέντρωση των στατιστικών στοιχείων, η ταξινόμηση και η αρχειοθέτησή τους
8) Η καταχώρηση των στοιχείων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και ο προσεκτικός έλεγχος για
τυχόν λάθη καταχώρησης
9) Η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων
10) Η εξαγωγή των πρώτων αποτελεσμάτων και η ερμηνεία τους
11) Η εξαγωγή των συμπερασμάτων και η σύγκρισή τους με τα συμπεράσματα άλλων σχετικών
ερευνών
12) Η διαπίστωση του κατά πόσο οι βασικές υποθέσεις της έρευνας (hypotheses) έχουν ή όχι
επαληθευτεί
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 8
Η συνολική έκταση την οποία χρειάζεται να καλύπτει μια έρευνα διαμορφώνεται
ανάλογα με τον σκοπό ο οποίος επιδιώκεται με αυτήν. Δηλαδή, εξαρτάται από το αν γίνεται
προκειμένου να ολοκληρωθεί μια διδακτορική διατριβή, μια μονογραφία, ένα επιστημονικό
άρθρο (paper) ή για διάφορους άλλους σκοπούς. Ανάλογα διαμορφώνονται και τα βασικά
στάδια των επιστημονικών εργασιών, τα οποία, κατά κανόνα, αντιστοιχούν στις παρακάτω
κύριες φάσεις προετοιμασίας.
1) Η επιλογή και η οριοθέτηση του αντικειμένου της έρευνας, η οποία γίνεται με βάσει τα
κατάλληλα κριτήρια επιλογής του θέματος.
2) Η γενικότερη ενημέρωση του ερευνητή ή των ερευνητών σχετικά με το αντικείμενο της
έρευνας και τις κύριες έννοιες που το προσδιορίζουν και το αποσαφηνίζουν. Το στάδιο αυτό
αφορά κυρίως τη βιβλιογραφική έρευνα τη σχετική με το θέμα. Δηλαδή, ο ερευνητής ή οι
ερευνητές οφείλουν να αναζητήσουν τις επιστημονικές εργασίες που έχουν γίνει και
δημοσιευτεί και έχουν σχέση με το αντικείμενο, παρέχουν χρήσιμα στοιχεία, προσδιορίζουν
τη μεθοδολογία η οποία έχει εφαρμοστεί, ή ακόμη καθοδηγούν αναφορικά με τις
βιβλιογραφικές πηγές στις οποίες έχουν προηγουμένως στηριχθεί άλλοι ερευνητές οι οποίοι
απασχολήθηκαν με το ίδιο αντικείμενο ή άλλα συναφή.
3) Η επιλογή, η καταγραφή και η συστηματική αρχειοθέτηση των χρήσιμων βιβλιογραφικών
πηγών και η πολύ προσεκτική και εμπεριστατωμένη μελέτη τους, ώστε να γίνουν βαθύτερα
κατανοητές:
- οι κύριες έννοιες οι οποίες προσδιορίζουν το περιεχόμενα και τα όρια του υπό έρευνα
θέματος.
- η μεθοδολογία η οποία είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για την προσέγγισή του.
4) Η επανεξέταση του προβλήματος ή θέματος της επιστημονικής έρευνας και η διατύπωσή
του με βάση τη γνώση η οποία έχει αποκομιστεί από τη βιβλιογραφική έρευνα (literature
overview).
5) Η προσεκτική και οριστική επιλογή της μεθοδολογίας που πρόκειται να εφαρμοστεί, η
οποία θα πρέπει να είναι αξιόπιστη προκειμένου να γίνει αποδεκτή από την επιστημονική
κοινότητα, είτε έχει αποφασιστεί να είναι πρωτογενής είτε δευτερογενής, δηλαδή πρόκειται
να στηριχθεί σε δευτερογενείς βιβλιογραφικές πηγές και δευτερογενή στοιχεία.
6) Ο σχεδιασμός και η προετοιμασία της έρευνας αναφορικά με:
- το μοντέλο το οποίο θα χρησιμοποιηθεί,
- τα μέσα συγκέντρωσης των απαραίτητων στατιστικών στοιχείων, όπως είναι τα
ερωτηματολόγια, οι συνεντεύξεις, τα αρχεία κλπ., καθώς και η διεξαγωγή των σχετικών
ελέγχων αξιοπιστίας κ.λ.π.,
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 9
- το δείγμα της έρευνας, ώστε αυτό να είναι το κατάλληλο, από απόψεως μεγέθους και
άλλων χαρακτηριστικών (π.χ. τυχαίο ή μη), ώστε να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του
συγκεκριμένου θέματος.
- την επιλογή των τρόπων καταχώρησης και επεξεργασίας των στοιχείων, όπως π.χ. το
στατιστικό πακέτο SPSS, καθώς και οι στατιστικές μέθοδοι βάσει των οποίων θα
πραγματοποιηθεί η στατιστική επεξεργασία των στοιχείων.
- την προετοιμασία των ατόμων τα οποία, εκτός του ερευνητή / της ερευνήτριας, θα
ασχοληθούν με τη διεξαγωγή της έρευνας, όπως π.χ. με τη συγκέντρωση των
ερωτηματολογίων, την καταχώρηση των στοιχείων κ.λ.π.
7) Η συγκέντρωση των στατιστικών στοιχείων της έρευνας, η ταξινόμηση, η αρχειοθέτηση
και η προετοιμασία για την στατιστική τους επεξεργασία.
8) Η καταχώρηση των στατιστικών στοιχείων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και ο
προσεκτικός έλεγχος για τυχόν λάθη καταχώρησης.
9) Η στατιστική επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων με βάση τις μεθόδους οι οποίες
έχουν προεπιλεγεί.
10) Η εξαγωγή των πρώτων αποτελεσμάτων, η ερμηνεία τους και η διεξαγωγή
συμπληρωματικής στατιστικής επεξεργασίας με βάση τα ερωτήματα τα οποία γεννώνται από
τα πρώτα αποτελέσματα.
11) Η εξαγωγή των συμπερασμάτων και η σύγκρισή τους με τα συμπεράσματα άλλων
σχετικών με το θέμα ερευνών, η ερμηνεία των διαπιστούμενων διαφορών.
12) Η διαπίστωση του κατά πόσο οι βασικές υποθέσεις της έρευνας (hypotheses), όπως
έχουν εξαρχής διατυπωθεί, επαληθεύονται ή όχι από τα αποτελέσματα της στατιστικής
επεξεργασίας των στοιχείων.
Από την σύντομη αναφορά στα διάφορα στάδια διεξαγωγής των επιστημονικών
εργασιών, γίνεται προφανές ότι αυτές προϋποθέτουν σοβαρότητα, συστηματική προσπάθεια,
αφιέρωση σημαντικού χρόνου, γνώση, εμπειρία, ακρίβεια, τάξη, συνέπεια και κυρίως
υπομονή!
Προφανώς, κάθε ένα από τα προαναφερθέντα βασικά στάδια, τα οποία κατά κανόνα
απαιτείται να ακολουθηθούν για την ολοκλήρωση μιας επιστημονικής εργασίας, είναι
σημαντικό και συμβάλλει ουσιαστικά στην επιτυχημένη διεξαγωγή και ολοκλήρωση της
έρευνας. Ωστόσο, το στάδιο που αναφέρεται στην επιλογή και τη διατύπωση του
προβλήματος, κατά την γνώμη πολλών ερευνητών αλλά και κατά την προσωπική μου
άποψη, έχει ιδιαίτερη σημασία. Για το λόγο αυτό στη συνέχεια γίνεται μια ειδικότερη
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 10
αναφορά στο βασικό αυτό στάδιο, δεδομένου ότι τυχόν σχετικές ασάφειες και αδυναμίες
ενδέχεται να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα και να
χαθούν σημαντικές προσπάθειες και πολύτιμος χρόνος, απαραίτητος για την ολοκλήρωση
όλων των σταδίων που ακολουθούν.
IV- Η Επιλογή και η Οριοθέτηση του Αντικειμένου της Έρευνας
1. Παράγοντες και κριτήρια επιλογής του θέματος της έρευνας
Όπως προαναφέρθηκε ήδη, η επιλογή και η οριοθέτηση του αντικειμένου της έρευνας,
και πιο συγκεκριμένα, η οριστική διατύπωση του θέματος ή του τίτλου της εργασίας,
αποτελούν μια αρκετά δύσκολη και απαιτητική διανοητική διεργασία. Αν και πολλοί και
διάφοροι είναι οι παράγοντες που ενδέχεται να επηρεάσουν την τελική διαμόρφωση και
επιλογή του θέματος, ωστόσο, αυτό αποτελεί κυρίως συνάρτηση:
􀂾 της προσωπικότητας του ερευνητή
􀂾 του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινείται και εργάζεται
􀂾 των προσωπικών του κινήτρων, κλίσεων και ενδιαφερόντων του
Σε ότι αφορά ειδικότερα το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όπου απαιτείται η ολοκλήρωση
μιας εργασίας από τους φοιτητές και τις φοιτήτριες του Μεταπτυχιακού, ως κριτήρια για την
επιλογή από αυτούς και αυτές του θέματος, είναι καλό κατ’ αρχήν να θεωρούνται:
􀂾 Το προσωπικό ενδιαφέρον για ένα θέμα, η απορία και η ύπαρξη βασικών
ερωτημάτων, τα οποία απαιτούν απαντήσεις προκειμένου να διαπιστωθεί ή να γίνει
γνωστό κάτι ή ακόμη και να προχωρήσει μια ανακάλυψη. Η επιλογή του θέματος με
βασικό κριτήριο το ενδιαφέρον του ερευνητή βοηθά, ώστε η ενασχόληση του με αυτό να
αποτελεί πηγή ευχαρίστησης, ικανοποίησης, εφορίας και όχι ανώφελη θυσία χρόνου και
κόπου ή ακόμη λόγο πίεσης και δυσαρέσκειας.
􀂾 Η σχέση με το αντικείμενο των σπουδών, η οποία θα επιτρέψει όχι μόνο την
αξιοποίηση των γνώσεων που υπάρχουν, αλλά θα λειτουργήσει και ως κίνητρο
αναζήτησης και συμπλήρωσης χρήσιμων συμπληρωματικών γνώσεων. Δηλαδή, το
αντικείμενο των σπουδών, ίσως θα πρέπει να αποτελεί ένα είδος ‘πλατφόρμας’ για την
επιλογή του θέματος.
􀂾 Τα μελλοντικά σχέδια των συμμετεχόντων στο Πρόγραμμα. Δηλαδή, η
απόφαση ενασχόλησης με ένα θέμα, είναι καλό και χρήσιμο να συνδέεται κατά κάποιο
τρόπο και, να αποτελεί μέρος των μελλοντικών σχεδίων, επιδιώξεων και φιλοδοξιών τους
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 11
σε επαγγελματικό ή προσωπικό επίπεδο. Έτσι, ο χρόνος που θα απαιτηθεί κάθε άλλο
παρά χαμένος μπορεί να θεωρηθεί. Αντίθετα θα αποτελεί ένα είδος επένδυσης για την
πραγματοποίηση των μελλοντικών ‘κύριων’ στόχων τους.
2. Προβληματισμοί σχετικά με την επιλογή του θέματος
Αναπόφευκτα η επιλογή του θέματος της εργασίας, όπως και κάθε επιστημονικής
έρευνας συνδέεται με κάποιους προβληματισμούς που κυρίως συνδέονται με τα παρακάτω
αναφερόμενα προβλήματα (Βλ. Πίνακα 3):
ΠΙΝΑΚΑΣ 3: Προβληματισμοί σχετικά με την επιλογή του θέματος
1) Να επιλέξω εύκολο ή δύσκολο θέμα;
2) Ποιό θέμα αξίζει τον κόπο να ασχοληθώ;
3) Τα αποτελέσματα θα προσελκύουν το ευρύτερο ενδιαφέρον;
4) Συνδέεται με πολλούς χώρους όπως:
- εννοιολογικούς,
- επαγγελματικούς
- επιστημονικούς
5) Θα τα καταφέρω;
6) Τι προσπάθεια συνεπάγεται;
7) Πόσος χρόνος απαιτείται;
α) Τί θέμα να επιλέξω; Εύκολο ή δύσκολο;
Είναι σαφές ότι ο βαθμός δυσκολίας διαφέρει από περίπτωση σε περίπτωση, ωστόσο το
πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι κάποιο θέμα δεν είμαστε σε θέση να το γνωρίζουμε απόλυτα
εκ των προτέρων, δηλαδή κατά το στάδιο της επιλογής του. Ακόμη μπορούμε να πούμε ότι
στην ουσία δεν υπάρχουν εύκολα ή δύσκολα θέματα. Και αυτό γιατί αποδεικνύεται μάλλον
‘εύκολο’ το θέμα που συγκεντρώνει το πραγματικό ενδιαφέρον αυτού ή αυτών που θα
ασχοληθούν, οι οποίοι δέχονται και μάλιστα ευχαρίστως να διαθέσουν τον απαιτούμενο
χρόνο και την αναγκαία προσπάθεια για την κάλυψή του. Μάλιστα, αν το αποτέλεσμα που
προκύπτει συνδέεται στενά με τους στόχους τους, αυτό δικαιολογεί κάθε είδους προσπάθεια
που έχει ως σκοπό την αντιμετώπιση των σχετικών δυσκολιών.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 12
β) Ποιό θέμα αξίζει τον κόπο να ασχοληθώ;
Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα, δηλαδή το αν και κατά πόσο το θέμα αξίζει
ώστε να ασχοληθεί κανείς, συνδέεται και με ένα πλήθος άλλων προβληματισμών. Μεταξύ
αυτών σημαντική θέση έχει και η απάντηση στο κατά πόσο το θέμα που επιλέγει κανείς θα
προκαλέσει ή όχι το ενδιαφέρον των άλλων και κυρίως αυτών οι οποίοι πρόκειται να το
αξιολογήσουν. Στα ερωτήματα αυτά και τους σχετικούς προβληματισμούς, δίδουν απάντηση
άμεση ή έμμεση κάποια χαρακτηριστικά κριτήρια και επιμέρους ερωτήματα που αφορούν
τόσο τον τίτλο του θέματος όσο και το περιεχόμενό του. Αυτά σχετίζονται με την ευρύτερη
σημασία του θέματος, και κυρίως το κατά πόσο αυτό ανταποκρίνεται και αντέχει στα
παρακάτω κριτήρια - προβληματισμούς:
􀂾 ενδιαφέρει κάθε άνθρωπο, ή μεγάλο μέρος ανθρώπων; Τα αποτελέσματα θα
προσελκύουν το ευρύτερο ενδιαφέρον;
􀂾 συνδέεται με πολλούς εννοιολογικούς, επαγγελματικούς και επιστημονικούς χώρους
όπως:
- επιστήμες - τέχνες - δημιουργική και καινοτομία
- τεχνολογία - επαγγέλματα - άλλα
􀂾 είναι πρωτότυπο ή όχι;
􀂾 έχει ήδη απασχολήσει, οπότε χρειάζονται κάποιες διευκρινίσεις; π.χ. να
αποσαφηνιστεί κατά πόσο το θέμα:
→ βρίσκεται διαρκώς στην καθημερινότητα ή όχι
→ αποτελεί κάτι που ανέκυψε ξαφνικά και:
- απασχολεί ακόμη
- έχει σχεδόν καλυφθεί και ξεχαστεί
- επανέρχεται πότε – πότε και απασχολεί ξανά
- είναι κάτι το εντελώς καινούργιο;
γ) Άλλα σημαντικά ερωτήματα συνδέονται με τους προβληματισμούς
- θα τα καταφέρω;
- τί προσπάθεια συνεπάγεται;
- πόσος χρόνος απαιτείται;
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 13
V- Η Σημασία και η Επιστημονική Διάσταση του Θέματος της Έρευνας
Η επιλογή και η διατύπωση ενός βασικού προβλήματος ως αντικειμένου μιας εργασίας,
πολύ συχνά, αποτελεί ένα από τα δυσκολότερα στάδια της διεξαγωγής των επιστημονικών
εργασιών. Απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή και μεθοδευμένη προσέγγιση, ώστε να αποφεύγεται
κατά το δυνατόν η σύγχυση, σχετικές παρανοήσεις και προβλήματα, αλλά και σπατάλη
πολύτιμου χρόνου. Για το σκοπό αυτό ο ερευνητής ή η ερευνήτρια είναι χρήσιμο να κάνουν
μια προκαταρκτική διερεύνηση του κατά πόσο το πρόβλημα που ενδέχεται να τους
απασχολήσει χρειάζεται, μπορεί και πρέπει να εξεταστεί επιστημονικά. Και αυτό γιατί, όπως
προαναφέρθηκε, πολλά ερωτήματα είναι δυνατόν να απαντηθούν χωρίς επιστημονικές
μεθόδους. Π.χ. για την απάντηση του ερωτήματος ‘κάτω από ποιες συνθήκες καθιερώθηκε η
συνταξιοδότηση των εργαζόμενων’, αρκεί να εξεταστούν τα ιστορικά αρχεία της περιόδου.
Εξάλλου, υπάρχουν σήμερα πολλά προβλήματα και ερωτήματα, τα οποία είναι δύσκολο να
απαντηθούν με βάση την επιστημονική μεθοδολογία, όπως αυτά που σχετίζονται με αξίες
και πιστεύω, όπως π.χ. στο ερώτημα: ‘πόση ελευθερία είναι σκόπιμο να έχουν οι δημόσιοι
υπάλληλοι στην άσκηση των καθηκόντων τους;’
Βεβαίως, υπάρχει ένα πλήθος προβλημάτων τα οποία μπορούν να αποτελέσουν το θέμα
μιας εργασίας και να χρειαστεί επιστημονική έρευνα, χωρίς πάντα να σημαίνει ότι αυτό
μπορεί να γίνει με επιτυχία ή ότι θα συνεπάγεται οριστική λύση. Άλλωστε, σε αντίθεση με
ότι ίσχυε παλαιότερα, η σύγχρονη επιστήμη χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση νέων
ερωτημάτων ή την επανεμφάνιση παλαιών, συνιστώντας κατ’ ουσίαν μια ατέλειωτη
διαδικασία, που σύμφωνα με την άποψη του Κ. Jaspers ... κατευθύνεται προς το άπειρον!
Προφανώς ιδιαίτερη βαρύτητα και ενδιαφέρον έχει γενικότερα η σημασία του προς
έρευνα θέματος ή του προς επίλυση προβλήματος. Κατά συνέπεια, η εξέταση και η εκτίμηση
της σημασίας του θέματος και της χρησιμότητας των αποτελεσμάτων τα οποία θα
προκύψουν από την ολοκλήρωση της έρευνας, κατέχει κύρια θέση στο πλαίσιο της
προσπάθειας τόσο του προσδιορισμού του όσο και της οριοθέτησής του.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 14
VΙ- Βασικά Μέρη και Περιεχόμενα των Επιστημονικών Εργασιών
Την ολοκλήρωση της διεξαγωγής μιας έρευνας ακολουθεί η σύνταξη του κειμένου, το
οποίο περιλαμβάνει περιληπτικά την όλη διαδικασία και καταλήγει στα σημαντικότερα
συμπεράσματα τα οποία προκύπτουν από αυτήν. Παρά το γεγονός ότι υπάρχουν διάφοροι
τρόποι παρουσίασης του κειμένου των επιστημονικών εργασιών, την αποτελούν συνήθως τα
εξής κύρια μέρη:
1. Η εισαγωγή, η οποία περιλαμβάνει:
→ μια σύντομη περιγραφή της προϋπάρχουσας κατάστασης και του προβληματισμού
ή του κενού το οποίο επιβάλλει την περαιτέρω έρευνα και μελέτη
→ τη σημασία της έρευνας και
→ τον επιδιωκόμενο σκοπό
2. Το θεωρητικό υπόβαθρο (literature overview) και η αποσαφήνιση των κύριων
εννοιών και όρων, που προσδιορίζουν το θέμα.
3. Η ακολουθούμενη μεθοδολογία, η οποία συνήθως περιλαμβάνει την υπόθεση, το
μοντέλο, το δείγμα και τη μεθοδολογία με βάση την οποία θα γίνει η επεξεργασία
των στατιστκών στοιχείων.
4. Τα αποτελέσματα τα οποία προκύπτουν από τη στατιστική επεξεργασία των
στοιχείων (findings, results).
5. Τα κύρια συμπεράσματα, η ερμηνεία και ο σχολιασμός τους (conclusions and
discussion).
6. Η βιβλιογραφία (references).
Βεβαίως οι ερευνητές έχουν κάποια διακριτική ευχέρεια να παρουσιάσουν την εργασία
τους με τη μορφή εκείνη που κατά τη γνώμη τους ανταποκρίνεται καλύτερα στη φύση του
αντικειμένου και να επιλέξουν για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων να χρησιμοποιήσουν
πίνακες, ιστογράμματα, εικόνες, γραφήματα, διαγράμματα, σκίτσα κλπ. Ωστόσο, υπάρχουν
κάποιοι βασικοί και γενικότερα αποδεκτοί κανόνες που αφορούν τα στάδια συγγραφής των
επιστημονικών εργασιών, τους οποίους οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν υπόψη τους
και να ακολουθούν.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 15
VΙΙ- Η Αξιοποίηση του Διαθέσιμου Χρόνου και η Αντιμετώπιση του Stress
1. Η αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου και οι συνέπειες του stress
Ιδιαίτερα σημαντικό παράγοντα για την επιτυχή ολοκλήρωση των επιστημονικών
εργασιών, αποτελεί ο ικανοποιητικός βαθμός αξιοποίησης του διαθέσιμου χρόνου και η
έγκαιρη αντιμετώπιση των παρουσιαζόμενων δυσκολιών ή προβλημάτων. Ένα από τα πιο
πιεστικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ερευνητές στην προσπάθειά τους να
ολοκληρώσουν με επιτυχία την επιστημονική τους έρευνα, να συντάξουν εγκαίρως τα
κείμενα και να ανταποκριθούν στα προκαθορισμένα περιθώρια χρόνου, είναι το stress.
Πλήθος σχετικών ερευνών αποδεικνύουν ότι η εμφάνιση του stress:
α) αποτελεί κύρια αιτία για την κακή χρήση του χρόνου
β) αποπροσανατολίζει και αποδυναμώνει το άτομο
γ) έχει σοβαρές αρνητικές συνέπειες στην σωματική και ψυχική υγεία
Με άλλα λόγια, το stress επιδεινώνει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες το άτομο μπορεί να
ανταποκριθεί με συνέπεια και υπευθυνότητα στις απαιτήσεις ολοκλήρωσης ενός έργου,
αποτελώντας σοβαρό εμπόδιο στην προσπάθειά του να καταφέρει:
- να ξεπεράσει τις αναπόφευκτες δυσκολίες και τα σχετικά εμπόδια
- την έγκαιρη κάλυψη των ενδεχόμενων αδυναμιών ή και λαθών
- την αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου χωρίς σημαντικές απώλειες
Το καταλληλότερο αντίδοτο για την αντιμετώπιση του stress που συνδέεται με την χρήση
του χρόνου και την αντιμετώπιση των σχετικών απωλειών, αποτελεί ο έγκαιρος και
κατάλληλος χρονικός προγραμματισμός κάθε σταδίου και η όσο το δυνατόν πιο πιστή
εφαρμογή του. Δεδομένων των μεγάλων απαιτήσεων χρόνου που κατά κανόνα συνεπάγονται
οι επιστημονικές εργασίες, είναι προτιμότερο να εντείνονται οι προσπάθειες από την αρχή,
ώστε να υπάρχει ικανοποιητική αντιστοιχία μεταξύ της σημειούμενης προόδου και του
χρόνου που εναπομένει μέχρι την ολοκλήρωσή της. Διαφορετικά, οι ερευνητές είναι
υποχρεωμένοι να καλύψουν βασικά στάδια του έργου, εσπευσμένα και κάτω από συνθήκες
πίεσης χρόνου και άγχους. Δηλαδή, αντί ηρεμίας, προσοχής, συγκέντρωσης της σκέψης για
την αναγκαία σημαντική διανοητική προσπάθεια που απαιτούνται, είναι υπαρκτός ο
κίνδυνος να λειτουργούν υπό συνθήκες:
- σύγχυσης και εντεινόμενης ανησυχίας για το τελικό αποτέλεσμα
- πίεσης χρόνου και άγχους για νέες απώλειες πολύτιμου χρόνου
- αδυναμίας ανταπόκρισης στα προκαθορισμένα περιθώρια χρόνου
Θα πρέπει επιπρόσθετα να ληφθεί υπόψη ότι η έλλειψη ή η πίεση του χρόνου, εκτός από
τις προαναφερόμενες δυσάρεστες επιπτώσεις στα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, συνδέεται
και με άλλες αρνητικές συνέπειες για τους ερευνητές. Για παράδειγμα, ενδέχεται να
προκαλέσει την προσωρινή διακοπή των προσπαθειών ή ακόμη και την οριστική
εγκατάλειψη της έρευνας, αφήνοντας αναξιοποίητο ένα σημαντικό μέρος της δουλειάς και
του χρόνου που έχει ήδη διατεθεί. Ακόμη, μπορεί οι σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες που
συνεπάγεται για την εργασία τους η πίεση του χρόνου και το άγχος, να αποτελούν αφορμή
ώστε να εκτεθούν ανεπανόρθωτα απέναντι στους κριτές τους. Δηλαδή, είναι πιθανό η κακή
χρήση του χρόνου, αντί των αναμενόμενων θετικών αποτελεσμάτων, όπως η απόκτηση
πρόσθετων γνώσεων και εμπειριών, η ικανοποίηση και η τόνωση της αυτοπεποίθησης του
ατόμου για τις θυσίες κόπου και χρόνου, να προκαλέσει χαμηλού επιπέδου αποτελέσματα,
απογοήτευση και αρνητική εικόνα απέναντι στους κριτές ή ακόμη και στην ευρύτερη
επιστημονική κοινότητα.
2. Η Καμπύλη Άγχους - Παραγωγικότητας1
Σημαντική βοήθεια για την πλήρη αξιοποίηση των χρονικών περιθωρίων για την
ολοκλήρωση ενός έργου όπως π.χ. είναι μια επιστημονική έρευνα, προσφέρει η γνώση
σχετικά με τη στενή σχέση η οποία υπάρχει μεταξύ του χρόνου και του άγχους -stress- και
των επιθυμητών αποτελεσμάτων. Αν υποτεθεί ότι στον άξονα συντεταγμένων χ, μετρούμε το
χρόνο τον οποίο διαθέτουμε για την ολοκλήρωση μιας εργασίας και το άγχος -stress-, αλλά
και τα προκαθορισμένα χρονικά περιθώρια, 0-Α (Σχήμα 1), ενώ στον άξονα συντεταγμένων
ψ, μετρούμε τα αντίστοιχα αποτελέσματα, τα συμπεράσματα σχετικής έρευνας έδειξαν ότι:
􀂾 Ο χρόνος που διατίθεται και οι προσπάθειες που γίνονται μέσα στα προκαθορισμένα
χρονικά όρια για την ολοκλήρωση ενός έργου, 0-Α, συνοδεύονται από αυξανόμενη
αποτελεσματικότητα, όπως δείχνει και το πρώτο τμήμα της σχετικής καμπύλης του
Σχήματος 1, μέχρι το ‘κρίσιμο σημείο’ (κ.σ.) και εφόσον δεν το ξεπερνούν. Το δε άγχος
που συνεπάγεται η διάθεση του χρόνου αυτού εφόσον συνοδεύεται από τα ανάλογα
1 Η Καμπύλη ‘΄Αγχους – Παραγωγικότητας’, προέκυψε από έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία
Νοσοκομείου με Πανεπιστήμιο των ΗΠΑ.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 17
αποτελέσματα είναι τόσο περιορισμένο που αντιστοιχεί σε μια ‘χρήσιμη’ ανησυχία ή και
εποικοδομητική εγρήγορση, η οποία όχι μόνο δε βλάπτει αλλά αντίθετα βοηθά στην
καλύτερη αντιμετώπιση των εμφανιζόμενων δυσκολιών.
􀂾 Ο χρόνος και οι προσπάθειες που διατίθεται πέραν των προκαθορισμένων χρονικών
ορίων, δηλαδή μετά το ‘κρίσιμο σημείο’ (κ.σ.), όπως φαίνεται και στο Σχήμα 1 με το
δεύτερο τμήμα της καμπύλης, συνοδεύονται από έντονα μειούμενη αποτελεσματικότητα.
Συνεπώς, ο χρόνος που διατίθεται πέραν του σημείου Α του άξονα των Χ, εκτός των
λοιπών αρνητικών συνεπειών, συνεπάγεται συνθήκες όλο και μεγαλύτερου και πιο
επικίνδυνου άγχους που απειλεί σοβαρά την υγεία των ατόμων.
ψ
π κ.σ.
α
ρ/
τ
η
τ
α
0 Α Β χ
χρόνος – άγχος (stress)
Σχήμα 1: Σχέση χρόνου – άγχους (stress) και παραγωγικότητας
Ευνόητο είναι ότι, για την αποφυγή όλων των σχετικών αρνητικών συνεπειών, απαιτείται
κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε η εργασία να ολοκληρώνεται εντός των προκαθορισμένων
χρονικών περιθωρίων και να γίνεται δυνατός ο επιτυχής συνδυασμός της με τις λοιπές
ανειλημμένες υποχρεώσεις.
VIII- Προϋποθέσεις για Επιτυχή Ολοκλήρωση των Επιστημονικών Ερευνών
H ικανοποιητική ολοκλήρωση των Επιστημονικών Ερευνών απαιτεί την ουσιαστική
κάλυψη ορισμένων βασικών προϋποθέσεων. Μεταξύ αυτών σημαντικές είναι οι εξής:
→ η έγκαιρη κατανόηση και οριοθέτηση του θέματος,
→ η πρόσβαση στις υπάρχουσες πηγές – βιβλιογραφία,
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 18
→ η συνοχή και η συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας εργασίας,
→ η μεθοδικότητα και η τάξη,
→ η σταθερή υποστήριξη από τους υπεύθυνους, ώστε η ολοκλήρωση των εργασιών να
εξελιχθεί ομαλά, με επιτυχία και εντός των χρονικών ορίων.
1. Η ανταπόκριση στις απαιτήσεις του θέματος
α) Η κατανόηση του θέματος
Ο ακριβής προσδιορισμός κάθε σχετικής έννοιας που υπεισέρχεται και προσδιορίζει το
κάθε θέμα, αποτελεί προϋπόθεση θεμελιώδους σημασίας για τη σε βάθος κατανόησή του. Αν
πάρουμε ως παράδειγμα το θέμα: ‘Επικοινωνία μεταξύ του πολίτη και των φορέων τοπικής
αυτοδιοίκησης’, η διευκρίνιση και ο ακριβής και πλήρης προσδιορισμός του περιεχομένου του,
απαιτεί ως απαραίτητο να αποσαφηνισθούν τα εξής:
- Τί εννοούμε με τον όρο επικοινωνία; Δηλαδή, από το σύνολο των δυνατών ορισμών της
‘επικοινωνίας’ είναι απαραίτητο να επιλέξουμε αυτόν, ο οποίος εκφράζει το περιεχόμενό
της υπό την έννοια υπό την οποία την αποδέχεται ο ερευνητής ή η ερευνήτρια.
- Τί εννοούμε με τον όρο ‘πολίτης’; Δηλαδή, χρειάζεται να προσδιοριστεί πώς
εκλαμβάνεται ο όρος ‘πολίτης’, υπό στενή ή ευρεία έννοια, θεωρείται υπό την νομική ή
την πολιτική του όρου διάσταση κλπ. Ακόμη χρήσιμο είναι να εξεταστούν όλες οι
έννοιες που ενδεχόμενα θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν καλύτερα στους σκοπούς της
συγκεκριμένης έννοιας. Η εξέταση αυτή είναι πιθανό να οδηγήσει στην επιλογή μιας
καταλληλότερης έννοιας, όπως για παράδειγμα στην προκειμένη περίπτωση, αντί της
έννοιας ‘πολίτης’ να επιλεγεί η λέξη ‘κάτοικος’ ή ‘δημότης’. Η εξέταση αυτή επιτρέπει
την επιβεβαίωση της καταλληλότητας μιας αρχικής επιλογής αν όχι την βελτίωσή της.
- Τί εννοούμε με τον όρο ‘Φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης’; Δηλαδή, υπό ποιά έννοια
θεωρείται η εξέτασή τους και να διευκρινιστεί το υπό ποιά οπτική γωνία θα ερευνηθούν.
Π.χ. αν θα εξεταστούν με βάση τον συνολικό τους αριθμό, τις δυνατότητες που έχουν, τις
δραστηριότητες που αναπτύσσουν, τους πόρους που διαχειρίζονται κλπ.
- Τί περιεχόμενο αποδίδουμε στη λέξη ‘μεταξύ’; Δηλαδή, σε τί είδους σχέσεις μεταξύ
‘Φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης’ και ‘πολίτη’ αναφέρεται ή πώς ο ερευνητής ή η
ερευνήτρια εννοούν τη σχέση αυτή;
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 19
Ο ακριβής προσδιορισμός και η ανάλυση όλων των όρων τους οποίους περιλαμβάνει ο
τίτλος μιας εργασίας, βοηθά ουσιαστικά τον ερευνητή ή την ερευνήτρια όχι μόνον στην
ακριβέστερη οριοθέτησή τους, αλλά κυρίως στην πληρέστερη κατανόηση του θέματος, βασική
προϋπόθεση για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του.
Άλλωστε, η σημαντική αυτή νοητική διεργασία, εκτός από την σε βάθος κατανόηση του
θέματος της εργασίας εξυπηρετεί ουσιαστικά και την ακριβή οριοθέτησή του, πράγμα
βασικότατο για την ικανοποιητική αξιοποίηση του διαθέσιμου χρόνου.
β) Η αποσαφήνιση του επιδιωκόμενου σκοπού
Μετά τον προσδιορισμό των όρων, οι οποίοι περιλαμβάνονται στον τίτλο της έρευνας,
θα πρέπει να ξεκαθαριστεί και ο σκοπός τον οποίο πρόκειται να εξυπηρετήσει η έρευνα.
Δηλαδή, αποτελεί βασική προϋπόθεση να προσδιοριστεί αν μέσω της έρευνας, π.χ.
επιδιώκεται να:
→ να καταγραφούν τα προβλήματα της επικοινωνίας μεταξύ πολίτη και φορέων;
→ να καταγραφούν οι δυνατότητες και τα διαθέσιμα μέσα για την επικοινωνία μεταξύ
πολίτη – φορέων;
→ να εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητα της προσπάθειας επικοινωνίας;
→ να εκτιμηθούν οι αδυναμίες και τα προβλήματα; Οι ανάγκες; Τα διαθέσιμα μέσα
οικονομικά, προσωπικά κ.λ.π.
→ να διατυπωθούν προτάσεις για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης;
→ να αποδοθούν ευθύνες για τα προβλήματα;
→ να προβληθεί το έργο των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης;
→ να τονιστεί η έλλειψη μέσων και να ασκηθούν πιέσεις για εξασφάλιση περισσότερων
οικονομικών πόρων;
→ να γίνει καταγραφή της προόδου που συντελέστηκε εντός μιας χρονικής περιόδου;
γ) Η σταδιακή ακολουθία των σταδίων ολοκλήρωσης της εργασίας
Είναι ευνόητο ότι, πέραν των δύο βασικών προϋποθέσεων που προαναφέρθηκαν, η
ανταπόκριση στις απαιτήσεις ενός θέματος επιβάλλει και τη συστηματική και μεθοδική
ακολουθία και όλων των υπολοίπων σταδίων για την ολοκλήρωσή της, όπως αυτά
αναφέρονται στον Πίνακα Νο 2.
Εισηγήτρια: Λήνα Θ. Τσακίρη Λέκτορας 20
΄Οπως τονίστηκε ήδη, ο έγκαιρος προγραμματισμός και η ικανοποιητική αξιοποίηση του
χρόνου θα πρέπει να αποτελούν σταθερή φροντίδα των ερευνητών, ώστε η ολοκλήρωση της
προσπάθειάς τους να γίνεται μέσα στα προκαθορισμένα περιθώρια χρόνου. Αυτό, αποτελεί μια
άλλη σημαντική προϋπόθεση προκειμένου να αποτραπεί η δημιουργία υπερβολικού stress το
οποίο θα περιορίσει τις δυνατότητες και θα απειλήσει σοβαρά τα επιθυμητά αποτελέσματα.
2. Ηρεμία, συγκέντρωση, αφοσίωση
Στην παραπάνω αναφερόμενη σύντομη εισαγωγή στη μεθοδολογία έρευνας, θα πρέπει να
προστεθεί, ότι στα ουσιαστικά αποτελέσματα που προκύπτουν σε όφελος όσων ασχολούνται
με αυτήν, όπως είναι η γνώση και η εμπειρία, χρειάζεται να προστεθούν και τα εξής:
→ η ανάπτυξη των ιδιοτήτων της συνέπειας, του αυτοελέγχου και της σοβαρότητας
→ η αναγνώριση της σημασίας για τη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης των
ερευνητών με την τήρηση κάποιων βασικών κανόνων, ώστε να αποφεύγεται, κατά το
δυνατόν, η υπερβολική κούραση, η οποία περιορίζει επικίνδυνα τις διανοητικές
ικανότητες. Οι εν λόγω κανόνες είναι σχετικοί με την μέριμνα για:
- τη σωστή διατροφή και διαβίωση,
- την ξεκούραση και τη διάρκεια του ύπνου,
- τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών, ώστε να ενισχύεται η ψυχική αντοχή και να
αποφεύγεται η δημιουργία stress.
Συνεπώς, δεν πρέπει να λησμονεί κανείς, ότι τα περιθώρια απόδοσης του ανθρώπου δεν είναι
απεριόριστα και ότι μόνο κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες μπορεί να τα αξιοποιήσει. Η
θέληση, το ενδιαφέρον και η μεθοδικότητα αποτελούν πολύτιμους βοηθούς.
* Όλα τα μπορούμε αν το θέλουμε πραγματικά! *
‘Σας Εύχομαι Πολύ Καλή Συνέχεια’
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Tου Παναγιώτη Κανιαμού

Η θεωρητική και η πρακτική κατάρτιση όλων των πιλότων αλεξίπτωτου πλαγιάς είναι αναγκαία σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης. Η διευρυμένη γνώση ουσιαστικά βελτιώνει τις επιδόσεις και την ασφάλεια μας.

Ένας έμπειρος πιλότος μέχρι να γίνει εκπαιδευτής έχει πετάξει εκατοντάδες ώρες, έχει μελετήσει, έχει δώσει εξετάσεις και έχει εμπεδώσει την θεωρία και την πρακτική. Ο εκπαιδευτής είναι πεπειραμένος τόσο στον χειρισμό ενός αλεξίπτωτου πλαγιάς, όσο και στον θεωρητικό τομέα της ανεμοπορικής γνώσης. Η μετάδοση των γνώσεων του σε ένα εκπαιδευόμενο εξαρτάται από την ικανότητα του να εφαρμόζει τη διαδικασία της εκπαίδευσης.
Θα προσπαθήσουμε να ταξινομήσουμε τις ανάγκες της εκπαίδευσης και να αναφερθούμε στην τακτική και τα προβλήματα της.
Για ευκολότερη κατανόηση των αρχών της εκπαίδευσης δημιουργούμε τις πιο κάτω ενότητες.
1. Ο ρόλος του εκπαιδευτή [Η επικοινωνία και η προσωπική σχέση]
2. Ο ορισμός της μάθησης [Όροι, νόμοι και τρόπος]
3. Η διαδικασία της εκπαίδευσης [Θεωρητική – Πρακτική - Αξιολόγηση ]

1. Ο ρόλος του εκπαιδευτή [Η επικοινωνία και η προσωπική σχέση]...

Ειλικρίνεια:
Πρέπει να είμαστε ευθείς και ειλικρινείς. Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να κρύψουμε οποιαδήποτε ανεπάρκεια μας γιατί θα χαθεί το ενδιαφέρον του εκπαιδευόμενο και η εμπιστοσύνη του. Η αποτελεσματικότητα του μαθήματος για τους κανόνες ασφαλείας χάνεται όταν εμείς σαν εκπαιδευτές δεν τους εφαρμόζουμε μπροστά στο εκπαιδευόμενο. Εάν για οποιοδήποτε λόγο μας διαφύγει να ελέγξουμε το χώρο γύρω μας πριν από μία μανούβρα θα πρέπει να παραδεχθούμε ακόμη στο εκπαιδευόμενο ότι δεν είναι σωστό αυτό που κάναμε.
Αποδοχή του εκπαιδευόμενο:
Θα πρέπει να αποδεχόμαστε το εκπαιδευόμενο όπως είναι με τα όποια ελαττώματα και τα προβλήματα του. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τον υποβιβάσουμε. Πρέπει να τον υποστηρίζουμε και να τον εμψυχώνουμε να μάθει είτε τα καταλαβαίνει γρήγορα, είτε είναι αργός και φοβισμένος. Το να τον κριτικάρουμε επειδή μαθαίνει αργά είναι σα να επιπλήττει ο γιατρός έναν ασθενή επειδή αργεί να γίνει καλά.
Προσωπική εμφάνιση και συνήθειες:
Επηρεάζει την επαγγελματική μας εικόνα. Πρέπει να είμαστε καθαροί και κατάλληλα ντυμένοι. Πρέπει να είμαστε ευγενείς και όχι αγενείς και απρόσεκτοι. Η καθαριότητα και η καθαρή αναπνοή είναι εξίσου σημαντικοί παράγοντες. Δε μπορούμε να καπνίζουμε στη μούρη του εκπαιδευόμενου και να του διδάσκουμε μία πολύπλοκη μανούβρα έχοντας φαει τζατζίκι αλλά ούτε και να μυρίζουμε αλκοόλ γιατί εκτός από το ότι θα είναι αδύνατον να μας παρακολουθήσει ο εκπαιδευόμενος θα καταστρέψουμε και πλήρως την εικόνα μας!!!
Συμπεριφορά:
Πρέπει να είμαστε σταθεροί, να μην αλλάζουμε διάθεση μπροστά στο εκπαιδευόμενο, πρέπει να είμαστε ήρεμοι και πειθαρχημένοι, ευχάριστοι, και να διατηρούμε μία εικόνα ικανότητας.
Πρακτικές ασφαλείας και πρόληψη ατυχημάτων:
Οι συνήθειες μας μπροστά στο εκπαιδευόμενο έχουνε μεγάλη επίδραση στην ασφάλεια. Οι μαθητές μας έχουνε σαν πρότυπο και υιοθετούνε τις συνήθειες μας κατά την πτήση. Δεν μπορούμε να μιλάμε για κανόνες ασφαλείας στο εκπαιδευόμενο και μετά να τις παραβιάζουμε μπροστά του επιδεικτικά. Πρέπει να κάνουμε μια σειρά ελέγχων πριν την απογείωση. Εάν μας βλέπει ο εκπαιδευόμενος απλά να φοράμε το αλεξίπτωτο και να φεύγουμε, όσο και να προσπαθούμε να του διδάξουμε τη ανάγκη έλεγχου θα μας αγνοήσει και θα υιοθετήσει την ίδια κακιά συνήθεια να απογειώνεται χωρίς να το χρησιμοποιεί. Εάν σαν εκπαιδευτές ξεκινάμε για να παμε στο βουνό χωρίς να πάρουμε καιρό θα δημιουργήσουμε μία εικόνα ανευθυνότητας στο εκπαιδευόμενο. Η συχνή παρακολούθηση των κανονισμών ενισχύει την εικόνα του επαγγελματισμού μας.
Σωστή γλώσσα:
Δε μπορούμε να χρησιμοποιούμε ασεβείς όρους και άσεμνη γλώσσα στο εκπαιδευόμενο. Θα τον κάνουμε να νιώσει δυσπιστία και πλήρη έλλειψη εμπιστοσύνης στο πρόσωπο μας. Πρέπει να βοηθάμε τον αρχάριο εκπαιδευόμενο να κατανοήσει τους ανεμοπορικούς όρους δίνοντας τις ερμηνείες στο έδαφος και όχι την ώρα της πτήσης. Η μη σωστή εκμάθηση των ανεμοπορικών όρων από το εκπαιδευόμενο έχει ως αποτέλεσμα τον κίνδυνο να παρερμηνεύσει πλήρως τους όρους. Λέγεται ότι κατά τη διάρκεια μίας προσγείωσης ενός μεγάλου επιβατικού αεροπλάνου ο κυβερνήτης εκφώνησε στο συγκυβερνήτη τη φράση «takeoff power» που σημαίνει «βάλε ισχύ απογείωσης». Ο συγκυβερνήτης μην έχοντας τη σωστή αεροπορική παιδεία παρερμήνευσε τη φράση και κατάλαβε «take-off power» δηλαδή «κόψε τελείως ισχύ» με αποτέλεσμα να το αεροπλάνο να κτυπήσει δυνατά στο διάδρομο.
Υπάρχει και ανάλογο παράδειγμα σε εκπαιδευόμενο αλεξίπτωτου πλάγιας, όπου ο εκπαιδευτής είχε ζητήσει στον εκπαιδευόμενο να προσγειωθεί δίπλα σε ένα πεύκο. Όταν έφτασε πάνω από τον χώρο προσγείωσης και ενώ ήταν στα 5 μέτρα ύψος ΄΄στολάρισε΄΄ το αλεξίπτωτο και ΄΄προσγειώθηκε΄΄ δίπλα στο πεύκο με σοβαρό τραυματισμό του.
Συνεχής βελτίωση:
Δεν πρέπει ποτέ να εφησυχάζουμε και να νιώθουμε ικανοποιημένοι με τις γνώσεις και τις ικανότητες μας. Θα πρέπει να τις διευρύνουμε. Ο εκπαιδευόμενος θα μας ρωτάει πάντα ερωτήσεις και θα πρέπει να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι να απαντήσουμε σωστά σε απορίες που δεν έχουμε ποτέ φανταστεί.
Ο εμπιστοσύνη στον εκπαιδευτή
Ο εκπαιδευόμενος για να μπορέσει να συμμετάσχει στην εκπαίδευση αποτελεσματικότερα έχει ανάγκη να αποδεχτεί την προσωπικότητα του εκπαιδευτή, να πεισθεί για την ικανότητα του να τον προφυλάξει από άγνωστους για αυτόν κίνδυνους και για την ικανότητα του να εκπαιδεύει.
Σαν εκπαιδευτές δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εκπαιδευόμενος είναι άνθρωπος με ανάγκες. Πρώτα θα πρέπει να εκπληρώσει τις φυσικές του ανάγκες, όπως το νερό, το φαΐ, η ξεκούραση, έπειτα την ανάγκη για ασφάλεια, στη συνέχεια τις κοινωνικές του ανάγκες, τις ανάγκες της προσωπικότητας του και μετά την ανάγκη για ολοκλήρωση που περιλαμβάνει το ρόλο του ως εκπαιδευόμενο.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο εκπαιδευόμενος σαν άνθρωπος έχει κάποιους μηχανισμούς άμυνας, όταν δε τον ευχαριστεί κάτι πάνω στην εκπαίδευση, είτε εκφράζοντας το σαν θυμό είτε σαν αδιαφορία είτε ακόμη και ως αποστροφή από τη μάθηση.
Σαν εκπαιδευτές πρέπει να δίνουμε στο εκπαιδευόμενο ένα κίνητρο για να μάθει αντί να τον πιέζουμε να μάθει και πρέπει να τον κρατάμε ενήμερο για την πρόοδο του. Τον κάθε εκπαιδευόμενο πρέπει να τον αντιμετωπίζουμε ξεχωριστά γιατί είναι μία ξεχωριστή προσωπικότητα. Πρέπει να τον επιβραβεύουμε όταν κάνει κάτι πραγματικά καλά όχι όμως και για το παραμικρό. Πρέπει να είμαστε σταθεροί σε ότι λέμε. Αν μας ρωτήσει ο εκπαιδευόμενος μία απορία και του πούμε άλλα τη μία μέρα και άλλα την άλλη θα τον μπερδέψουμε. Κανείς δεν είναι τέλειος. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και να παραδεχόμαστε τα λάθη μας. Αν προσπαθήσουμε αντί αυτού να κουκουλώσουμε την ενδεχόμενη γκάφα μας θα μας καταλάβει και θα αρχίσει να χάνει την εμπιστοσύνη του απέναντι μας.

Επικοινωνία εκπαιδευτή - μαθητή
Επικοινωνία με το εκπαιδευόμενο έχουμε κάθε φορά που «εκπέμπουμε» τη γνώση μας στον εκπαιδευόμενο. Η αποτελεσματικότητα όμως αυτής μετριέται με την ομοιότητα μεταξύ του τι «εκπέμψαμε» και του τι τελικά «έλαβε» ο εκπαιδευόμενος.
Η επικοινωνία απαρτίζεται από τρία στοιχεία:
1) Την πηγή που στην προκειμένη περίπτωση ο πομπός είμαστε εμείς οι εκπαιδευτές.
2) Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση της γνώσης όπως λέξεις, σύμβολα, ήχοι.
3) Τον δέκτη, που είναι ο εκπαιδευόμενος
Πρέπει το μάθημα που θα κάνουμε να είναι κατανοητό για το εκπαιδευόμενο και να επιλέξουμε τα κατάλληλα σύμβολα που θα βοηθήσουν στο να γίνει ακόμη πιο κατανοητό. Εάν πάμε να εκπαιδεύσουμε με το υπόβαθρο της ενδεχόμενης πλούσιας γνώσης μας χρησιμοποιώντας δυσνόητους όρους για να εξηγήσουμε την αεροδυναμική του αλεξίπτωτου στον αρχάριο εκπαιδευόμενο μάλλον δεν θα γίνουμε κατανοητοί. Όταν ο εκπαιδευόμενος σαν δέκτης αρχίσει να αποκρίνεται κάνοντας ερωτήσεις, τότε η επικοινωνία μας είναι αποτελεσματική.

Εμπόδια στην αποτελεσματική επικοινωνία

Η έλλειψη κοινής εμπειρίας μεταξύ εκπαιδευτή – εκπαιδευόμενου.
Οι λέξεις και οι «έννοιες» που χρησιμοποιούμε ως εκπαιδευτές ίσως να μην μπορεί να τις κατανοήσει ο εκπαιδευόμενος εάν δεν έχει κάποια εμπειρία και γνώση σχετική με αυτές με αποτέλεσμα να μη μπορέσει να καταλάβει αυτό που προσπαθούμε να του εξηγήσουμε. Δε μπορούμε λοιπόν να του κάνουμε μάθημα για την περιδίνηση και να προσπαθούμε να του εξηγήσουμε ότι το αλεξίπτωτο για να μπει σε περιδίνηση πρέπει να πέσει πρώτα σε απώλεια στήριξης, όταν ο εκπαιδευόμενος δε γνωρίζει καν τι είναι η απώλεια στήριξης.
Οι ειδικές εκφράσεις.
Όσο και να φαίνονται αυτονόητες ορισμένες εκφράσεις στους ενασχολούμενους με το αλεξίπτωτο πλαγιάς, δεν συνεπάγεται ότι είναι κατανοητές και στους εκπαιδευόμενους. πχ Η έκφραση back start στην καθημερινή ορολογία σημαίνει αντίστροφη απογείωση η reverse launch εάν θα χρησιμοποιούσαμε τον Αγγλικό όρο. Επίσης ο όρος ΄΄τσουλήθρα΄΄ του θυμίζει παιδική χαρά και όχι μια πτήση σε άπνοια.

Η σύγχυση μεταξύ χρησιμοποιούμενου συμβόλου και συμβολιζόμενου αντικειμένου.
Πρέπει να χρησιμοποιούμε απλά και κατανοητά σύμβολα και να είμαστε σίγουροι ότι απεικονίζουμε αυτό που θέλουμε να δείξουμε.

Κατάχρηση αφηρημένων εννοιών.
Πρέπει να είναι όσο πιο συγκεκριμένες γίνεται για να σχηματίζουν μία εικόνα στο μυαλό του εκπαιδευόμενο. Π.χ. θέλουμε να αναλύσουμε μία μανούβρα. Δεν θα του πούμε «σκέψου ένα αλεξίπτωτο» αλλά «σκέψου ένα αλεξίπτωτο όπως αυτό που έκανες εκπαίδευση» για να έχουμε καλύτερο έλεγχο στην εικόνα που θα δημιουργηθεί στο μυαλό του.

2. Ο ορισμός της μάθησης [Όροι, νόμοι και τρόπος]
Η μάθηση είναι η αλλαγή συμπεριφοράς ενός ατόμου ως αποτέλεσμα της εμπειρίας του.

Α. Χαρακτηριστικά της μάθησης
Η μάθηση απαιτεί αποφασιστικότητα
Κάθε εκπαιδευόμενος βλέπει την εκπαίδευση από τη δικιά του σκοπιά ανάλογα με το σκοπό για τον οποίον μαθαίνει κάτι και τους στόχους του. Εδώ είναι αναγκαίο να χωρίσουμε τους μαθητές σε ΄΄μαθητές αναψυχής΄΄ και σε αεραθλητές. Για παράδειγμα ένας εκπαιδευόμενος που έχει όνειρο να μάθει να πετάει και να ασχοληθεί με τον αεραθλητισμό, θα παρακολουθήσει με πολύ περισσότερο ενδιαφέρον τα μαθήματα και θα είναι περισσότερο συνεργάσιμος με τον εκπαιδευτή από κάποιον που απλά θέλει να αποκτήσει ένα δίπλωμα πιλότου για να πετάει ευκαιριακά η ακόμη και για να τη δείχνει στους φίλους του στον τοίχο του σπιτιού του.
Ο εκπαιδευτής πρέπει να προσαρμόζει τη μάθηση στους στόχους του εκάστοτε εκπαιδευόμενο.

Η μάθηση έρχεται μέσο της εμπειρίας
Η μάθηση δε μπορεί να μεταδοθεί μία κι έξω από τον εκπαιδευτή στο εκπαιδευόμενο. Ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει μόνο μέσο εμπειριών. Η εμπειρία είναι κάτι μοναδικό για κάθε εκπαιδευόμενο. Δηλαδή ακόμη και αν κάνουμε το ίδιο μάθημα ταυτόχρονα σε 2 μαθητές δεν θα μάθουν και οι δύο τα ίδια πράγματα από αυτό. Η μάθηση μίας διαδικασίας απαιτεί την απόκτηση εμπειρίας σε αυτή. Ο εκπαιδευτής πρέπει να παρέχει ολοκληρωμένες εμπειρίες στο εκπαιδευόμενο. Μία εμπειρία που περιλαμβάνει συναισθήματα, σκέψεις, φυσική δράση, ήχους, αισθήσεις είναι δυνατότερη και αποδοτικότερη από κάποια που ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να συγκρατήσει απλά κάτι στη μνήμη του. Για παράδειγμα το να δείξεις σε έναν αρχάριο εκπαιδευόμενο σε πτήση με διπλό αλεξίπτωτο τις κινήσεις των φρένων και την αντίστοιχη συμπεριφορά της πτέρυγας και να τον βάλεις να το δοκιμάσει ο ίδιος είναι πολύ δυνατότερη εμπειρία και σίγουρα θα το κατανοήσει πολύ πιο εύκολα και ευχάριστα από το να του το πεις στο έδαφος και να πρέπει να το απομνημονεύσει.

Η μάθηση είναι πολύπλευρη
Είναι πολύπλευρη διότι περιλαμβάνει το προφορικό στοιχείο, τη σύλληψη, την αντίληψη και τη λύση προβλημάτων. Επιπλέον είναι πολύπλευρη γιατί ο εκπαιδευόμενος ενδέχεται να κατανοήσει περισσότερα από αυτά που έχουμε προσπαθήσει να του διδάξουμε. Στην προσπάθειά μας να του διδάξουμε το πως στρίβει και προσγειώνεται ένα αλεξίπτωτο, ο εκπαιδευόμενος μπορεί να συνειδητοποιήσει το πέταγμα των πουλιών κάτι στο παρελθόν δεν είχε παρατηρήσει.

Η μάθηση είναι ενεργή διαδικασία
Ο εκπαιδευόμενος δεν είναι ποτέ δυνατόν να μάθει κάτι απλά επειδή βρισκότανε στην αίθουσα διδασκαλίας όταν διδάσκαμε ή μέσα στο χώρο επίγειας εκπαίδευσης όταν εκπαιδεύαμε. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να αντιδρά και να αποκρίνεται.

Β. Νόμοι της μάθησης
Ο νόμος της προθυμίας
Ο εκπαιδευόμενος θα μάθει καλύτερα όταν είναι έτοιμος να μάθει και δεν πρόκειται να μάθει τίποτε εάν δε βρίσκει λόγο να μάθει. Σκοπός του εκπαιδευτή είναι να εμψυχώσει και να προετοιμάσει το εκπαιδευόμενο να είναι έτοιμος να μάθει. Ο εκπαιδευόμενος θα μάθει καλύτερα αν έχει κάποιο ξεκάθαρο στόχο παρά αν δεν έχει κάποιο κίνητρο. Αν ο εκπαιδευόμενος έχει προσωπικά προβλήματα θα έχει λιγότερο ενδιαφέρον για να μάθει.

Ο νόμος της εξάσκησης
Ότι επαναλαμβάνουμε συχνότερα το θυμόμαστε περισσότερο. Η μνήμη του ανθρώπου δε μπορεί να συγκρατήσει τα πάντα μετά από μία και μόνο επαφή με το αντικείμενο. Δε μπορούμε να περιμένουμε να μάθει ο εκπαιδευόμενος την διαδικασία απογείωσης με μία και μόνο φορά που θα το ακούσει. Όσο περισσότερο εξασκηθεί τόσο ευκολότερα και καλύτερα θα το μάθει και θα το καταλάβει.

Ο νόμος της επίδρασης
Η μάθηση είναι δυνατότερη εάν συνοδεύεται από μία ευχάριστη εμπειρία και αντίθετα αποδυναμώνεται εάν συνοδεύεται από μία δυσάρεστη εμπειρία. Μία εμπειρία που προκαλεί συναίσθημα ήττας, ματαιότητα, μπέρδεμα, θυμό, είναι δυσάρεστη για το εκπαιδευόμενο.
Για παράδειγμα αν από την πρώτη προσπάθεια πτήσης πιέσουμε τον εκπαιδευόμενο να μάθει να κάνει στροφή 360 μοιρών θα τον κάνουμε να νιώσει μειονεκτικά και δυσάρεστα.
Σαν εκπαιδευτές πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί. Το να εντυπωσιάζουμε ένα εκπαιδευόμενο με τη δυσκολία μίας μανούβρας μπορεί να τον αποθαρρύνει. Πρέπει να τονίζουμε στο εκπαιδευόμενο πως αν και η μανούβρα αυτή είναι δύσκολη είναι μέσα στα όρια των ικανοτήτων του τόσο για να την κατανοήσει όσο και για να την εκτελέσει.
Η εκμάθηση θα πρέπει να αφήνει ένα θετικό συναίσθημα στο εκπαιδευόμενο.

Ο νόμος του πρωταρχικού
Ότι μαθαίνουμε κάτι για πρώτη φορά, μας δημιουργείται η δυνατότερη και ακλόνητη εντύπωση για αυτό. Αν το μάθουμε λάθος, θα μας μείνει λάθος. Είναι πολύ δύσκολο στο μέλλον να το διορθώσουμε. Αν έχουμε για παράδειγμα μάθει λάθος το αεροπορικό αλφάβητο είναι πολύ δυσκολότερο να το ξεμάθουμε και να το μάθουμε σωστά παρά να το πρωτομαθαίναμε από την αρχή σωστά. Αυτό σημαίνει ότι εμείς σαν εκπαιδευτές πρέπει να προσέχουμε ότι διδάσκουμε να είναι σωστό από την πρώτη φορά. Η διόρθωση είναι δυσκολότερη από τη μάθηση. Για παράδειγμα οι αλεξιπτωτιστές στρατού έχουν μάθει να πέφτουν και όχι να πετούν. Αυτό τους δημιουργεί μια επιπλέον δυσχέρεια στην εκμάθηση. Η πρώτη εντύπωση θέτει τα θεμέλια για την υπόλοιπη εκπαίδευση.

Ο νόμος της έντασης
Μία έντονη συναρπαστική εμπειρία διδάσκει περισσότερο από μία βαρετή εμπειρία ρουτίνας. Ο εκπαιδευόμενος θα κατανοήσει καλύτερα για παράδειγμα την απώλεια στήριξης δοκιμάζοντάς την σε πιο προχωρημένο επίπεδο εκπαίδευσης από το να την διαβάσει απλά. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη φαντασία του για να προσεγγίσει την πραγματικότητα όσο το δυνατόν περισσότερο χρησιμοποιώντας μακέτες, έγχρωμα slides, βιντεοταινίες, χάρτες, φωτογραφίες και γενικότερα οπτικοακουστικά μέσα.

Ο νόμος του πρόσφατου
Ότι έχουμε μάθει τελευταίο είναι και το πιο εύκολο να θυμηθούμε. Γι’ αυτό ο εκπαιδευτής θα πρέπει να επαναλαμβάνει τα σημαντικότερα στο τέλος του μαθήματος ώστε να τα συγκρατήσει ο εκπαιδευόμενος.

Γ. Σημαντικές ΄΄Λεπτομέρειες΄΄
Η μάθηση- εκπαίδευση έρχεται μέσα από τις αντιλήψεις οι οποίες δημιουργούνται με μία ή περισσότερες από τις 5 αισθήσεις (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γεύση). Η ψυχολογία έχει δείξει ότι το 75% της μάθησης προέρχεται από την όραση και ότι η μάθηση έρχεται ταχύτερα όταν χρησιμοποιείται περισσότερες από μία αισθήσεις.
Την αντίληψη μας την επηρεάζουν οι εξής παράγοντες:
1) Ο φυσικός οργανισμός
Ο υγιής φυσικός οργανισμός επηρεάζει θετικά την αντίληψη μας. Οι χειριστές αλεξίπτωτων πρέπει να βλέπουν και να ακούν καλά, να αισθάνονται και να αντιδρούν επαρκώς όταν βρίσκονται στον αέρα. Όταν δεν είμαστε υγιείς μειώνεται η αντίληψη μας και δεν πρέπει να πετάμε.
2) Οι βασικές ανάγκες
Οι βασικές ανάγκες του εκπαιδευόμενο πρέπει να είναι καλυμμένες για να μπορεί να έχει ικανοποιητική αντίληψη. Σαν εκπαιδευτές δεν πρέπει να διαταράσσουμε την ψυχική ισορροπία του εκπαιδευόμενο γιατί οτιδήποτε απειλεί την προσωπικότητα του θα λειτουργήσει αρνητικά ως προς την αντίληψη του, άρα και την εκπαίδευση.
3) Οι στόχοι και οι αξίες
Οι στόχοι δίνουν κίνητρα, τα οποία είναι ο σημαντικότερος λόγος για τη μάθηση.
4) Η αυτοκριτική
Μαθητές με θετική αυτοκριτική είναι ευκολότερο να διατηρήσουν την αντίληψη τους για τα επόμενα μαθήματα. Μαθητές με αρνητική κριτική για τον εαυτό τους αρνούνται περαιτέρω εκπαίδευση. Σαν εκπαιδευτές πρέπει να βοηθάμε τους μαθητές προς αυτό ενημερώνοντας τους για τις πραγματικές επιδόσεις τους και ενθαρρύνοντας τους για τις ικανότητες τους.
5) Ο χρόνος και οι ευκαιρίες
Η χρονική σειρά είναι απαραίτητη σε μία εκπαίδευση για να έχει ο εκπαιδευόμενος σωστή αντίληψη. Η μάθηση κάποιων πραγμάτων απαιτεί τη μάθηση κάποιων άλλων πραγμάτων πρωτύτερα. Ένας εκπαιδευόμενος ίσως να μπορέσει να εκτελέσει ένα ασύμμετρο κλείσιμο από τις πρώτες πτήσεις, χωρίς προηγούμενη εμπειρία. Δεν πρόκειται να καταλάβει ούτε τι είναι, ούτε γιατί το κάνει, ούτε και τι έκανε και βγήκε από αυτή. Ο εκπαιδευόμενος για να εκτελέσει οποιαδήποτε άσκηση θα πρέπει να αποκτήσει πρώτα εμπειρία στην ευθεία οριζόντια πτήση.
6) Η αναγνώριση του στοιχείου της απειλής.
Ο φόβος λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα με την αντίληψη του εκπαιδευόμενο καθώς στενεύει το πεδίο αντίληψής του. Όταν πρωτοβάλουμε ένα εκπαιδευόμενο να εκτελέσει μία στροφή, το πιθανότερο είναι να προσκολληθεί σε αυτή του την προσπάθεια, αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα όπως το να κοιτάει για άλλα αλεξίπτωτα ή το εάν είναι κοντά στην πλαγιά. Τον να βάλουμε τις φωνές στο εκπαιδευόμενο επειδή προσηλώθηκε, το μόνο που θα καταφέρουμε είναι να τον τρομάξουμε και να τον αποτρέψουμε να παρακολουθήσει το επόμενο μάθημα. Αντιθέτως εάν ενημερώσουμε το εκπαιδευόμενο για τα λάθη του και τον κάνουμε να νιώσει ικανός να αντεπεξέλθει στη δοκιμασία, τότε κάθε νέα δοκιμασία θα αποτελεί γι’ αυτόν μία ευχάριστη πρόκληση. Οι ΄΄φωνές΄΄ γενικότερα δείχνουν έλλειψη προετοιμασίας του εκπαιδευόμενου και είναι δικαιολογημένες μόνο σε απρόσμενα περιστατικά.

Η διορατικότητα
Ο εκπαιδευόμενος συνδυάζοντας την αντίληψη και την εμπειρία του, αποκτάει διορατικότητα. Σαν εκπαιδευτές πρέπει να συμβάλουμε σε αυτό δίνοντας στο εκπαιδευόμενο τη βοήθεια για να συνειδητοποιήσει το πώς φθάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Ο εκπαιδευόμενος θα παρατηρήσει ότι πετώντας ευθεία με άπνοια θα χάνει σταθερά ύψος. Όταν εφαρμόζει πίεση στα φρένα θα καταλάβει ότι η ταχύτητα του μειώνεται αλλά η απόσταση επί του εδάφους που θα διανύσει θα είναι ίδια. Όταν λοιπόν ο εκπαιδευόμενος θα μπορεί να συνδυάσει και να καταλάβει πώς ένας παράγοντας επηρεάζει τους υπόλοιπους, έχει αποκτήσει διορατικότητα.

Το κίνητρο
Το κίνητρο είναι η κυρίαρχος δύναμη που καθοδηγεί τη πρόοδο του εκπαιδευόμενο και την ικανότητα του να μάθει. Τα θετικά κίνητρα παρέχονται με την βράβευση και την αναγνώριση. Ο στόχος είναι επίσης ένα κίνητρο. Όταν μαθαίνουμε την διαδικασία της απογείωσης στον εκπαιδευόμενο που είναι βαρετή στις ασκήσεις εδάφους, δε θα το εκτιμήσει εκείνη τη στιγμή αλλά αργότερα. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να γνωρίζει την σημασία της εκπαίδευσης για να έχει ένα κίνητρο να μας παρακολουθήσει.

Επίπεδα εκμάθησης
Αποστήθιση: Η δυνατότητα να επαναλάβουμε κάτι που μάθαμε χωρίς να ξέρουμε τι μάθαμε.
Κατανόηση: Όταν μπορούμε να καταλάβουμε τι μάθαμε.
Εφαρμογή: Όταν μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό που καταλάβαμε.
Συσχετισμός: Όταν μπορούμε να συσχετίσουμε αυτό που μάθαμε με άλλα πράγματα που μάθαμε στο παρελθόν ή που συναντάμε μπροστά μας.

Για παράδειγμα θα πούμε στο εκπαιδευόμενο ότι για να μπει σε μία στροφή εκτός από τα φρένα χρειάζεται να υποβοηθήσει με το σώμα του που θα το στρέψει προς την" πλευρά της στροφής. Όταν ο εκπαιδευόμενος μπορεί να το επαναλάβει βρίσκεται στο στάδιο της αποστήθισης. Με την κατάλληλη εκπαίδευση εδάφους και την εμπειρία, ο εκπαιδευόμενος θα μπορέσει να καταλάβει τη διαδικασία εισόδου σε μία στροφή. Όταν πια έχοντας κατανοήσει τη διαδικασία, θα μπορέσει να το εφαρμόσει βελτιώνοντας την τεχνική του.
Ο καλύτερος τρόπος για να προετοιμάσουμε το εκπαιδευόμενο να εκτελέσει μία άσκηση είναι να του παρουσιάσουμε ένα παράδειγμα βήμα προς βήμα, δίνοντας έμφαση στα στάδια και την τεχνική. Από εκεί και πέρα για να καταφέρει να εκτελέσει την άσκηση ο εκπαιδευόμενος θα πρέπει να εξασκηθεί. Έχοντας έπειτα αποκτήσει εμπειρία σε μία απλή διαδικασία μπορεί να εντοπίσει τα δικά του λάθη.
Όμως σε μία σύνθετη μανούβρα δεν είναι εμφανή τα λάθη και ο εκπαιδευόμενος δεν ξέρει τι να διορθώσει. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να κρατάει ενήμερο το εκπαιδευόμενο για την πρόοδο του και τα λάθη του ώστε να μη τα επαναλαμβάνει.
Όταν ο εκπαιδευόμενος διδάσκεται κάτι, έχει μία εντυπωσιακή βελτίωση στα αρχικά στάδια της εκπαίδευσης. Έπειτα ο ρυθμός εκμάθησης επιβραδύνεται και καταλήγει σε μία σταθερότητα για κάποια περίοδο όπου μία περαιτέρω βελτίωση φαίνεται αδύνατη. Αυτό είναι ένα ΄΄στάσιμο επίπεδο μάθησης΄΄. Ο εκπαιδευτής θα πρέπει να βοηθήσει το εκπαιδευόμενο να μην απογοητευτεί ώστε να ξεπεράσει αυτό το στάδιο και να συνεχίσει.
Η διάρκεια και η οργάνωση της εκπαίδευσης είναι σημαντική. Ο αρχάριος εκπαιδευόμενος φθάνει σε ένα σημείο που η επιπλέον εξάσκηση όχι μόνο μπορεί να μην είναι παραγωγική αλλά μπορεί να του προκαλέσει και αύξηση λαθών. Πρέπει να αφομοιώσει ότι έμαθε για να συνεχίσει.

Θεωρία της λήθης
Το να γνωρίζουμε γιατί ο άνθρωπος ξεχνάει, θα μας βοηθήσει στο να βοηθήσουμε το εκπαιδευόμενο να επαναφέρει κάτι στη μνήμη του που έχει διδαχθεί. Οι παράγοντες που οδηγούν στο να ξεχνάμε είναι:
Η Αχρηστία
Η μη χρήση κάποιων πραγμάτων που μαθαίνουμε οδηγεί στο να τα ξεχάσουμε. Για παράδειγμα είναι αδύνατον να θυμηθεί κάποιος τύπους μαθηματικών απέξω χωρίς να εξασκείται συχνά σε αυτούς. Έτσι πρέπει να βάζουμε το εκπαιδευόμενο να επαναλαμβάνει κάποιες ασκήσεις καθ' όλη τη διάρκεια της εκπαίδευσης και να μη θεωρούμε ότι επειδή τις έμαθε καλά κάποτε, θα τις θυμάται όταν θα δώσει εξετάσεις.
Η Παρέμβαση
Άλλη μία αιτία που ξεχνάμε είναι όταν κάτι νέο που μαθαίνουμε επισκιάζει κάτι άλλο που ήδη έχουμε μάθει. Μαθαίνοντας παρεμφερή αντικείμενα συνήθως ξεχνάμε τα αρχικά. Η μεγαλύτερη επίδραση γίνεται σε πράγματα που δεν έχουμε μάθει καλά. Έστω ότι ο εκπαιδευόμενος έχει αποκτήσει εμπειρία στην εμπρόσθια απογείωση και αρχίσει να μαθαίνει την αντίστροφη απογείωση θα αρχίσει να ξεχνά την εμπρόσθια που τόσο καλά ήξερε.
Καταστολή
Άλλη μία αιτία που σαν άνθρωποι ξεχνάμε είναι ότι κάποια από τη γνώση μας περνάει στο υποσυνείδητο, ιδιαίτερα σε δυσάρεστες ή αγχωτικές καταστάσεις.
Διατήρηση μνήμης
Όταν ξεχνάμε κάτι στην πραγματικότητα δεν χάνεται τελείως. Πρέπει λοιπόν να το ανακαλέσουμε. Σαν εκπαιδευτές πρέπει ότι διδάσκουμε να είναι ολοκληρωμένο και χωρίς ασάφειες έτσι ώστε ο εκπαιδευόμενος να μπορεί στο μέλλον να το ανακαλέσει ευκολότερα.
Θετική επίδραση στη μνήμη έχουνε οι παρακάτω παράγοντες:
1) η επιβράβευση
2) η συσχέτιση
3) η επιθυμία για εκμάθηση
4) η μάθηση και με τις 5 αισθήσεις
5} η επανάληψη


3. Η διαδικασία της εκπαίδευσης [Θεωρητική – Πρακτική - Αξιολόγηση ]
Η εκμάθηση νέας ύλης αποτελείται από το στάδιο της προετοιμασίας, το στάδιο της παρουσίασης, το στάδιο της εφαρμογής, το στάδιο της ανακεφαλαίωσης και της αξιολόγησης από τον ίδιο τον εκπαιδευτή.
Βοηθήματα εκπαίδευσης
Είναι ο πίνακας, τα μοντέλα (αλεξίπτωτων κλπ), οι χάρτες και τα γραφήματα, η χρήση προβολέα για διαφάνειες και όλα τα οπτικοακουστικά μέσα.

Προετοιμασία:
Για κάθε μάθημα σαν εκπαιδευτές πρέπει να καθορίσουμε τι ύλη θα καλύψουμε, το σκοπό του μαθήματος και το στόχο που πρέπει να επιτευχθεί. Πρέπει να ανατρέξουμε στην ύλη και να προετοιμάσουμε το λεγόμενο «σχέδιο μαθήματος». Το σχέδιο μαθήματος περιλαμβάνει το σκοπό για τον οποίον γίνεται το μάθημα, τη διαδικασία και τα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν γι αυτό, τους στόχους, και τη μέθοδο αξιολόγησης του αποτελέσματος.

Παρουσίαση
Είναι η παρουσίαση από εμάς τον εκπαιδευτή στο εκπαιδευόμενο της γνώσης και των διαδικασιών που περιλαμβάνονται στο μάθημα. Μπορεί να γίνει με διάλεξη, για την παρουσίαση της ύλης όπως το πως θα κρίνουμε τις καιρικές συνθήκες. Η διάλεξη ενισχύεται με οπτικοακουστικά μέσα. Τις περισσότερες φορές αρκεί ένας πίνακας με κιμωλία.

Εφαρμογή
Είναι η εφαρμογή από το εκπαιδευόμενο αυτού που παρουσιάσαμε. Το να μας περιγράψει τις παρούσες καιρικές συνθήκες η να συγκρίνει δυο πολικές καμπύλες.

Ανακεφαλαίωση και Αξιολόγηση
Στο τέλος του μαθήματος κάνουμε μία μικρή ανακεφαλαίωση αυτού και βάζουμε το εκπαιδευόμενο να το εφαρμόσει για να δούμε αν επιτεύχθηκε ο στόχος του μαθήματος και τον ενημερώνουμε για την πρόοδο του.

Μέθοδοι διδασκαλίας
Για κάθε μάθημα που κάνουμε πρέπει να οργανώνουμε μία εισαγωγή, μία ανάπτυξη και τα συμπεράσματα αυτού.
Η παρουσίαση ενός μαθήματος γίνεται με:
Διάλεξη
Πρέπει να αποφασίσουμε εάν θα χρησιμοποιήσουμε απλή γλώσσα ή σύνθετη, να μην κάνουμε γραμματικά λάθη, να κάνουμε πλήρως κατανοητούς τους τεχνικούς όρους και να χρησιμοποιούμε συγκεκριμένες εκφράσεις, (π.χ. «άνοδος της θερμοκρασίας ελαίου στον κινητήρα» και όχι απλά «μηχανικό πρόβλημα»)
Καθοδηγούμενη συζήτηση
Είναι ο διάλογος με τους μαθητές που δίνει τη δυνατότητα στο εκπαιδευόμενο να εκφράσει τις ιδέες του, τις εμπειρίες του, τις απόψεις του. Αντί λοιπόν να διδάσκουμε το εκπαιδευόμενο, βγάζουμε προς τα έξω αυτά που γνωρίζει. Αυτό γίνεται με τη σωστή χρήση των ερωτήσεων που θα του κάνουμε. Πρέπει να αποφεύγουμε ερωτήσεις που έχουνε μονολεκτικές απαντήσεις. Θα ρωτήσουμε λοιπόν, «γιατί με άπνοια χρειάζεσαι περισσότερο διάδρομο για απογείωση;» και όχι «Με άπνοια χρειάζεσαι περισσότερο διάδρομο για απογείωση;».
Επίδειξη - Εφαρμογή
Περιλαμβάνει το στάδιο της επεξήγησης της άσκησης, το στάδιο της επίδειξης της, το στάδιο της εφαρμογής της από το εκπαιδευόμενο με ταυτόχρονη επίβλεψη από εμάς, και το στάδιο της αξιολόγησης.

Τεχνικές πρακτικής εκπαίδευσης
Οι τεχνικές εκπαίδευσης που ακολουθεί ο εκπαιδευτής βασίζονται συνήθως στην τεχνική του «λεω και κάνω» και στην τεχνική « λεω και κάνει ». Πρακτικά είναι απαραίτητος ένας συνδυασμός και των δύο αυτών τεχνικών.
Σημαντική είναι η προσωπική μας προετοιμασία πριν από το μάθημα.
Τα στάδια εκπαίδευσης ακολουθούν παρακάτω:
1) Ο εκπαιδευτής λεει - ο εκπαιδευτής κάνει
Εξηγούμε στο εκπαιδευόμενο πώς γίνεται η άσκηση και ταυτόχρονα την εκτελούμε και του τη δείχνουμε
2) Ο εκπαιδευτής λεει - ο εκπαιδευόμενος κάνει
Είναι το ενδιάμεσο στάδιο. Γίνεται επιβεβαίωση ότι ο εκπαιδευόμενος έχει καταλάβει τι πρέπει να κάνει
3) Ο εκπαιδευόμενος λεει - ο εκπαιδευόμενος η ο εκπαιδευτής κάνει
Είναι το στάδιο της εφαρμογής. Είναι και η στιγμή που δημιουργούνται και οι συνήθειες στο εκπαιδευόμενο. Εάν έχει γίνει σωστή προετοιμασία από το εκπαιδευόμενο και έχουμε επιδείξει την άσκηση σωστά θα φανεί σε αυτό το στάδιο. Πρέπει να προσέχουμε να διορθώνουμε στο εκπαιδευόμενο κάθε λάθος πριν του γίνει συνήθεια.
4) Ο εκπαιδευόμενος κάνει - ο εκπαιδευτής αξιολογεί
Σε αυτό το στάδιο γίνεται μία επανάληψη των σημαντικότερων σημείων του μαθήματος και μία αξιολόγηση εάν επιτεύχθηκε ο στόχος της προετοιμασίας πριν την πτήση.


Η «ταυτόχρονη» τεχνική της εκπαίδευσης αέρος.
Με αυτή την τεχνική ο εκπαιδευόμενος μαθαίνει να χειρίζεται το αλεξίπτωτο στο έδαφος σε συνδυασμό με την θεωρητική του εκπαίδευση. Έτσι ο εκπαιδευόμενος συνδυάζει όλες τις παραμέτρους που μεταβάλλονται κατά την εκπαίδευση του από την αρχή.

Εμπόδια στην εκμάθηση κατά την πρακτική εκπαίδευση
1) Η αίσθηση της άδικης μεταχείρισης
Ο εκπαιδευόμενος που θα νιώσει ότι οι προσπάθειες του δεν αναγνωρίζονται δε θα μπορεί να μάθει σωστά και θα χάσει το κίνητρό του. Το ίδιο θα συμβεί εάν εμείς σαν εκπαιδευτές έχουμε παράλογες απαιτήσεις, δεν είναι δυνατόν να ζητάμε από το
εκπαιδευόμενο μια άψογη απογείωση από την πρώτη φορά...
2) Η ανυπομονησία για περαιτέρω εκμάθηση
Ο ανυπόμονος εκπαιδευόμενος δε μπορεί να καταλάβει τη χρησιμότητα κάποιων αρχικών βαρετών κατά αυτόν ασκήσεων. Όμως πρέπει να μάθει τα βασικά για να προχωρήσει.
Ειδικά σε έναν ανυπόμονο εκπαιδευόμενο θα πρέπει να δείχνουμε τα στάδια της εκπαίδευσης ένα ένα.
3) Η έλλειψη ενδιαφέροντος
Η έλλειψη ενδιαφέροντος μπορεί να προέρχεται από προσωπικά ψυχολογικά προβλήματα του εκπαιδευόμενο τα οποία αγνοούμε. Μπορεί όμως να προέρχεται από το ότι με τη στάση μας έχουμε καταφέρει ο εκπαιδευόμενος να μας αντιπαθήσει.
4) Φυσική αδιαθεσία, ασθένεια ή κόπωση
Η οποιασδήποτε μορφής ασθένεια ελαττώνει το ρυθμό της μάθησης. Ο ασθενής ή κουρασμένος εκπαιδευόμενος θα ενοχλείται από τις καιρικές συνθήκες, και άλλες παραμέτρους που θα τον αποπροσανατολίζουνε από την εκμάθηση.
5) Απάθεια και αδιαφορία λόγω πτωχής εκπαίδευσης
Η απάθεια προέρχεται όταν εμείς σαν εκπαιδευτές κάνουμε ανεπαρκή προετοιμασία για ένα μάθημα πτήσης. Πρέπει να είμαστε πάντα σωστά προετοιμασμένοι ακόμη και για να διδάξουμε απλά πράγματα. Ακόμη και ο αρχάριος εκπαιδευόμενος θα μας καταλάβει αν δεν είμαστε σωστά προετοιμασμένοι.
6) Άγχος
Το άγχος ελαττώνει την αντίληψη του εκπαιδευόμενο. Ο εκπαιδευόμενος πρέπει να νιώθει άνεση και σιγουριά όταν εκπαιδεύεται. Πρέπει να του παρέχουμε μία τέτοια ατμόσφαιρα.


Αξιολόγηση
Είναι απαραίτητη για να είμαστε ενήμεροι τι έχει μάθει ο εκπαιδευόμενος και πώς το έχει μάθει. Αυτό μπορεί να γίνει με:

Προφορικά κουίζ
Με ερωτήσεις όπως πώς, τι, πότε, πού. Οι ερωτήσεις πρέπει να είναι τέτοιες που να είναι σαφείς. σύντομες, να έχουν μία και μόνο απάντηση και να είναι απόλυτα συνδεδεμένες με το μάθημα. Ενδεχομένως όμως να μας κάνει μία ερώτηση και ο εκπαιδευόμενος για την οποία ενδέχεται να μη γνωρίζουμε την απάντηση. Πρέπει να το παραδεχτούμε και να υποσχεθούμε ότι θα το κοιτάξουμε και θα απαντήσουμε στο επόμενο μάθημα για να μη χαθεί η εμπιστοσύνη του εκπαιδευόμενο.
Γραπτό τεστ
Το τεστ πρέπει να είναι αξιόπιστο και να δίνει σταθερά και αξιόπιστα αποτελέσματα. Πρέπει το περιεχόμενο του να είναι ανάλογο με το μάθημα και να αξιολογεί αυτό που πρέπει να αξιολογήσει και τίποτε άλλο. Πρέπει να είναι περιεκτικό και να μπορεί να δείξει τη διάκριση των διαφορετικών επιδόσεων μεταξύ των μαθητών.
Ερωτήσεις για ανάπτυξη
Ο εκπαιδευόμενος αναπτύσσει μόνος του την απάντηση. Δεν είναι πάντα αντικειμενικό γιατί επηρεάζεται από το πόσο ικανός είναι ο εκπαιδευόμενος στη γραφή και όχι μόνο στο αν έχει τη γνώση. Ακόμα και αν δε γνωρίζει πλήρως την απάντηση θα βρει τρόπο να την αναπτύξει.
Σωστό ή λάθος
Αξιολογείται αντικειμενικότερα ανεξαρτήτως του εκπαιδευόμενο που το έχει γράψει και του διορθωτή. Όταν χρησιμοποιούμε αυτή τη μέθοδο δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε πολλές λανθασμένες απαντήσεις γιατί μπερδεύουμε και αποπροσανατολίζουμε το εκπαιδευόμενο. Το τεστ αυτό έχει το ελάττωμα ότι ο εκπαιδευόμενος μπορεί να μαντέψει κατά 50%. Για την εξάλειψη αυτού του προβλήματος πολλές φορές χρησιμοποιείται η αρνητική βαθμολόγηση για τις λανθασμένες απαντήσεις.
Πολλαπλές επιλογές (Multiple Choice)
Είναι το επικρατέστερο και περισσότερο αξιόπιστο. Μπορεί να περιλαμβάνει μία ερώτηση με 4 ή 5 απαντήσεις, μπορεί να είναι μία ελλιπής πρόταση που θα πρέπει να επιλεχθεί η λέξη που λείπει, μπορεί να είναι και ένα γράφημα από το οποίο πρέπει να εξαχθεί κάποιο αποτέλεσμα και να επιλεχθεί το σωστό. Προετοιμάζοντας ένα τέτοιο τεστ πρέπει να προσέχουμε να μην αποκαλύπτει η μία ερώτηση την απάντηση μίας άλλης και να μην είναι οι απαντήσεις τέτοιες που να φαίνονται περισσότερες από μία σωστές.
Ταίριασμα λέξεων
Είναι το τεστ που ενώνουμε τις λέξεις με τις ερμηνείες τους. Για παράδειγμα έχουμε ένα διάγραμμα πολικής καμπύλης και ξεχωριστά την ερμηνεία του και ζητάμε από τον εκπαιδευόμενο να ενοποιήσει το διάγραμμα με την ερμηνεία του.

Ο εκπαιδευόμενος μετά την την βεβαιωμένη βασική εκπαίδευση του έχει τα εφόδια για να γνωρίζει να απογειώνεται, προσγειώνεται, πετά με ασφάλεια σε ήπιες καιρικές συνθήκες και να μπορεί να εφαρμόζει τους κανόνες ασφάλειας πτήσεων. Έτσι θα δώσει τις πρώτες του εξετάσεις για την απόκτηση του πρώτου διπλώματος του.



Παναγιώτης Κανιαμός
Εκπαιδευτής αλεξίπτωτου πλαγιάς

Βιβλιογραφία "Fundamentals of Instructing" της F.Α.Α. σε αρχική μετάφραση της Ναταλίας Ανεμοδούρα.

Πηγή Ανάκτησης:
paragliding
Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου εδώ...