Chat, spam, blog, forum, download, bookmark, social networking, όροι που έχουν εμφανιστεί ήδη στην καθημερινότητά μας πλέον, όχι μόνο στους χρήστες του Διαδικτύου. Η εξοικείωση με τους όρους-κώδικες και η ανάπτυξη δεξιοτήτων για μια ασφαλή πλοήγηση γνωρίζοντας τους κανόνες ώστε να μην πελαγοδρομούμε ή χανόμαστε στο αχανές «σύμπαν» της πληροφορίας του Διαδικτύου χαρακτηρίζεται ως «Διαδικτυακός αλφαβητισμός» ή «Αγωγή στο Διαδίκτυο».
Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωβαρόμετρου (safer internet, 5/2007), 3 στους 4 γονείς δεν κάθονται ποτέ με τα παιδιά τους όταν πλοηγούνται στο Διαδίκτυο, 7 στους 10 πιστεύουν ότι δεν έχουν συναντήσει ποτέ επιβλαβές περιεχόμενο και το 50% δεν γνωρίζει που να αναφέρει την περίπτωση παράνομου περιεχομένου...
Από πανελλαδική εμπειρική έρευνα του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων (ΙΟΜ) και του Πάντειου Πανεπιστημίου υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας, το 2007 σε 500 καθηγητές, εκ των οποίων απάντησαν οι 164, το 42% θεωρεί τη σχέση μαθητών – Διαδικτύου, θετική/μάλλον θετική/πολύ θετική και ένα 10% θεωρεί ότι δεν υπάρχει σχέση του Διαδικτύου με την εκπαίδευση. Ακόμη θεωρούν ότι διαθέτουν επαρκείς γνώσεις (60%), μέτριες γνώσεις (36%) και μόνον ένα 8% θεωρεί οτι έχει λίγες γνώσεις. Στην ίδια έρευνα σε δείγμα 2500 γονέων εκ των οποίων απάντησαν οι 469, το 83% των γονέων θεωρεί το Διαδίκτυο από «απολύτως απαραίτητο» έως «μάλλον απαραίτητο», όμως θεωρούν ότι διαθέτουν μέτριες γνώσεις (22%) λίγες (18%) ή ανύπαρκτες (15%). Φορείς των εκπ/κών (ΚΕΜΕΤΕ, ΟΛΜΕ) θεωρούν ότι οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν τις γνώσεις και την κατάλληλη νοοτροπία για να προτρέψουν τους μαθητές τους στην ασφαλή και δημιουγική χρήση του Διαδικτύου, ούτε έχουν την επίγνωση των προβλημάτων ασφαλείας. Καταγράφεται ακόμα και ένα είδος τεχνοφοβίας ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς, ιδιαίτερα των μεγαλυτέρων ηλικιών.
Η εκπαίδευση είναι αναγκαίο να ανοίγει στους μαθητές δρόμους από νωρίς και διαρκώς, ώστε να μπορούν να συνεισφέρουν ενεργά στην διαμόρφωση ενός διαρκώς αναπτυσσόμενου ψηφιακού κόσμου. Η ικανότητα χρήσης των μέσων επικοινωνίας σημαίνει πολύ περισσότερα από απλή μάθηση της τεχνολογίας: παρέχει μια δημιουργική συναναστροφή με τα μέσα. Οι μαθητές καλό είναι να μάθουν να τα χρησιμοποιούν ως μέσα για την μόρφωση και την πληροφόρησή τους. Οι τεχνικές λύσεις δεν επαρκούν για την προστασία των ανηλίκων από το επικίνδυνο περιεχόμενο του Διαδικτύου. Η εκπαίδευση και η εξάσκηση των δεξιοτήτων στη σωστή χρήση των μέσων επικοινωνίας αποτελεί την καλύτερη εγγύηση για την ασφαλή χρήση του Διαδικτύου και συνεπώς για την προστασία των παιδιών και των νέων. Για παράδειγμα σε μια πισίνα, ένας συναγερμός και κάποια περίφραξη αποτελούν μόνο περιορισμένη προστασία για τα παιδιά που δεν ξέρουν να κολυμπούν. Είναι πιο ασφαλές να μάθει το παιδί να κολυμπά, ώστε να είναι σε θέση να αισθάνεται αυτοπεποίθηση και σιγουριά μέσα στο νερό.
Ένας σημαντικός σκοπός της διαπαιδαγώγησης είναι η προετοιμασία των μαθητών για τις τωρινές και μελλοντικές απαιτήσεις των διαφορετικών πολιτισμών. Στην σημερινή εποχή της γνώσης, η ικανότητα στην χρήση των μέσων επικοινωνίας αποτελεί το νέο προσόν – κλειδί. Ιδιαίτερα τα παιδιά θέλουν βοήθεια και υποστήριξη προκειμένου να συναναστρέφονται με δική τους ευθύνη με την πολλαπλή προσφορά μέσων. Οι δεξιότητες που πρέπει να αναπτυχθούν είναι: η μάθηση των ορίων και των δυνατοτήτων των μέσων, η ικανότητα προσανατολισμού μέσα σε ένα πολυμεσικό περιβάλλον, η τεχνογνωσία, η πλοήγηση στο Διαδίκτυο, τα ψηφιακά παιχνίδια και η ψηφιακή μάθηση, καθώς και η υπεύθυνη συναναστροφή με τους πειρασμούς των ψηφιακών κόσμων.
Η ικανότητα στη χρήση των μέσων επικοινωνίας παρέχει στα παιδιά και τους νέους την απαραίτητη ασφάλεια μέσα στο χάος του Διαδικτύου. Ικανότητα στην χρήση των μέσων επικοινωνίας σημαίνει γνώση όχι μόνο για τις απεριόριστες δυνατότητες του Διαδικτύου, αλλά και για τους κινδύνους του και τους τρόπους αντιμετώπισης αυτών. Η ικανότητα χρήσης των μέσων δίνει στους χρήστες την δυνατότητα ενεργής και δημιουργικής συμμετοχής, και συνεπώς τους παρέχει την δυνατότητα να επηρεάσουν την εξέλιξη του Διαδικτύου, διαμορφώνοντάς το σε ασφαλέστερο περιβάλλον που αναδεικνύει τη δημοκρατική και την κοινωνικά υπεύθυνη συμπεριφορά.
Συμβουλές για εκπαιδευτικούς για την υποστήριξη των μαθητών στην ασφαλή χρήση του Διαδικτύου
Σας παραθέτουμε τις βάσεις που θα πρέπει να διέπει μια σωστή δράση ενημέρωσης των ανηλίκων σε θέματα Ασφάλειας του Διαδικτύου, είτε αυτή γίνεται σε προσωπικό είτε σε δημόσιο επίπεδο.
Πώς θα στηρίξουμε τους μαθητές μας;
Συζητάμε τη χρήση του Διαδικτύου.
Μεγάλο μέρος του υλικού που διατίθεται στο Διαδίκτυο είναι ακατάλληλο για ανηλίκους. Συζητήστε με τα παιδιά σας σχετικά με την περιήγηση στο Διαδίκτυο και την ασφαλή του χρήση.
Εμπνέουμε εμπιστοσύνη.
Έχοντας καλή γνώση όλων των απειλών και των δυνατοτήτων του παγκόσμιου ιστού και έχοντας την ευχέρεια να παραθέσετε τα προβλήματα και να προτείνετε λύσεις, θεωρείστε αξιόπιστο και ικανό πρόσωπο να μιλήσετε γύρω από το θέμα.
Αποκτούμε αυτοπεποίθηση.
Τα παιδιά θέλουν να είναι βέβαια ότι καταλαβαίνετε τις ανάγκες τους, πρέπει να ενθαρρυνθούν για να μοιραστούν με σας τους φόβους τους, τις επιθυμίες τους, τις αμφιβολίες τους, και τις απόψεις τους ώστε να σας εμπιστευθούν στην ασφαλή και σωστή χρήση του Διαδικτύου.
Δίνουμε βάση στην ελκυστικότητα.
ένα καλό μήνυμα είναι ελκυστικό και ενδιαφέρον, σχετίζεται με τους στόχους των παιδιών όταν σερφάρουν, και είναι (όσο φυσικά γίνεται) διασκεδαστικό. Δεν πρέπει να είναι απλά ένας κατάλογος συστάσεων. Το μήνυμα πρέπει να είναι απλό, εύκολα κατανοητό και να αποτυπώνεται γρήγορα στη μνήμη, για να το θυμάται το παιδί. Οι συμβουλές και συστάσεις του μηνύματος πρέπει είναι πρακτικές και να χρησιμοποιηθούν στην καθημερινή ζωή.
Είμαστε διαθέσιμοι και ενήμεροι.
Πρέπει να βοηθήσετε τους μαθητές να αισθανθούν άνετα μέσα στο Διαδίκτυο, να αναλάβετε κάποιο διακριτό ρόλο (ως πηγή πληροφοριών, υποστήριξης, ενθάρρυνσης), να παραμείνετε διαθέσιμοι συνεχώς και εύκολα προσβάσιμοι για ερωτήσεις.
Ενθαρρύνουμε την άμεση και προσωπική συμμετοχή.
εάν οι μαθητές συμμετέχουν προσωπικά σε δράσεις, δώστε τους έναν διακριτό ρόλο, και προπάντων την πρέπουσα σημασία. Έτσι θα τα κάνετε να αισθανθούν πιο υπεύθυνα.
Δεν ξεχνάμε ποτέ ότι η ψυχολογία των παιδιών διέπεται από πολύ λεπτές ισορροπίες.
Να είστε προσεκτικοί και πάντα παρόντες για να τα υποστηρίξετε, αλλά παρακολουθείστε τα βήματά τους στους εικονικούς κόσμους με διακριτικότητα. Αποφύγετε να τους δώσετε την αίσθηση ενοχής για μια κακή εμπειρία που είχαν σερφάροντας, μην δραματοποιείτε περισσότερο από ότι πρέπει την κάθε κατάσταση, και μην τα επιπλήττετε.
Λαμβάνουμε υπόψη ότι τα παιδιά αισθάνονται άνετα αν μας εμπιστευθούν.
Μια τέτοια θετική τοποθέτηση θα σας επιτρέψει να τα προστατεύσετε καλύτερα, θα αποτρέψει ψυχολογικά σοκ και θα χτίσει μια υπεύθυνη συμπεριφορά για ασφαλέστερο σερφάρισμα, για ασφαλέστερη χρήση των νέων τεχνολογιών, και κατ’ επέκταση για μια ασφαλέστερη διαβίωση.
Βιβλιογραφία
Πανούσης Γιάννης, (2009). Ψηφιακοί κίνδυνοι ή ψηφιακή ηθική; Στο Παιδιά και ΜΜΕ – Οι ανήλικοι στον κόσμο της επικοινωνίας, ΓΓΕ-ΓΓΕ, ΥΠΕΣ. Αθήνα
Μορώνης Ξενοφών-Ροδόλφος, (2009). Με πόση ασφάλεια και δημιουργικότητα κυματοδρομούν οι νέοι στο Διαδίκτυο; Στο Παιδιά και ΜΜΕ – Οι ανήλικοι στον κόσμο της επικοινωνίας, ΓΓΕ-ΓΓΕ, ΥΠΕΣ. Αθήνα
Παπαδημητρίου Σοφία, (2009), Βουτιές στη θάλασσα του Διαδικτύου, περιοδικό Σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο, τεύχος Μαϊου –Ιουνίου. Αθήνα.
ΙΟΜ, «Δημιουργική και ασφαλής χρήση του Διαδικτύου από νέους και νέες έως 18 ετών», Πανελλαδική εμπειρική έρευνα σε μαθητές/μαθήτριες γυμνασίων και λυκείων Καταγραφή-διερεύνηση στοιχείων και απόψεων 12 αρμόδιων φορέων & υπηρεσιών Υπεύθυνοι έρευνας: Γιάννης Κατερέλος, Πολυδεύκης Παπαδόπουλος
Έρευνα Ευρωβαρόμετρου (safer internet, 5/2007)
Πρακτικά, 2ου Πανελλήνιου Συνέδριου της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας με θέμα «Εξαρτήσεις, Συννοσηρότητα, Πρόληψη και Θεραπεία», 5 – 7 Μαρτίου 2010, Θεσσαλονίκη. Διαθέσιμο στο http://tvxs.gr/news/
www.safeline.gr
Ελληνικός Κόμβος Ασφαλούς Διαδικτύου www.saferinternet.gr
Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο www.sch.gr
Πηγή:
Educational TV Blog
