Η ΔΙΑΛΕΞΗ
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη;
Κατά την εισαγωγή ενός νέου θέματος για τη διέγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών. Όταν γίνεται παρουσίαση κάποιου υλικού που δύσκολα αποκτάται. Για την παροχή συμπληρωματικών πληροφοριών. Για την ανακεφαλαίωση.Όταν επιχειρείται συμπύκνωση της ύλης σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα-εξοικονόμηση χρόνου. Για την καλλιέργεια στάσεων. Σε μεγάλα ακροατήρια...
Μειονεκτήματα:Οι μαθητές ως παθητικοί δέκτες. Μονόδρομη επικοινωνία
Η μέθοδος γενικά θεωρείται απαρχαιωμένη…εξακολουθεί όμως να είναι η πιο
διαδεδομένη.
Αποτελεσματική: Εάν ο δάσκαλος ως κέντρο γοητεύει και επιτυγχάνει να είναι το κέντρο. Εάν εφαρμόζεται μαζί με άλλες μεθόδους σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Η ΕΠΙΔΕΙΞΗ. Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη; Στη διδασκαλία δεξιοτήτων. Όταν γίνονται πειράματα ή ενέργειες οι οποίες είναι επικίνδυνο να γίνουν από τους μαθητές. Όταν υπάρχει έλλειψη υλικών. Όταν επιδιώκεται η εξοικονόμηση χρόνου. Όταν θέλουμε να διεγείρουμε το ενδιαφέρον. Όταν θέλουμε οι μαθητές να εξασκηθούν στην παρατήρηση. Οικοδόμηση εννοιών και γενικεύσεων.
Μειονεκτήματα
Οι μαθητές ενδέχεται να μετατραπούν σε παθητικούς δέκτες. Αποτελεσματική
Εάν υπάρχει κατάλληλα διαμόρφωση της αίθουσας. Εάν υπάρχει επαλληλία με τους στόχους. Εάν ακολουθείται ένας σταθερός–κατάλληλος ρυθμός. Εάν αποφεύγονται εκτροπές. Εάν χρησιμοποιείται παράλληλα με άλλες μεθόδους. Εάν υπάρχουν εμβόλιμα σημεία ενεργητικής εμπλοκής του μαθητή.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΕΝΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
Γραμμική διάταξη της ύλης, μικρά διδακτικά βήματα, αυξανόμενη πολυπλοκότητα,
άμεση ανατροφοδότηση. Βασίζεται στη θεωρία του συμπεριφορισμού. Γίνεται με τη βοήθεια ηλεκτρονικών υπολογιστών ή ειδικών εγχειριδίων-εντύπων προγραμματισμένης διδασκαλίας.
Πλεονεκτήματα: Αυτορύθμιση. Εξατομίκευση. Διαφοροποίηση διδασκαλίας. Απελευθέρωση δασκάλου ώστε να μπορεί να παρέχει βοήθεια σε ατομικό επίπεδο. Ενεργητική μάθηση. Άμεση ανατροφοδότηση
Μειονεκτήματα: Πλήγμα στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Προγράμματα χαμηλού κόστους παρέχουν u945 αμφιβόλου ποιότητας μάθηση. Αποτελεσματική. Εάν γίνεται ορθή επιλογή των μέσων και υλικών. Εάν υπάρχει πρόνοια για αλληλεπίδραση με συμμαθητές και δάσκαλο. Εάν επιλέγεται σε ένα κατάλληλο πλαίσιο. Εάν η χρήση της αποτελεί μέσο για επίτευξη σκοπού και όχι αυτοσκοπό.
ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη; Καλλιέργεια δεξιοτήτων επικοινωνίας και κριτικής σκέψης. Ενεργητική εμπλοκή των μαθητών. Ενεργοποίηση προϋπάρχουσας γνώσης. Ανίχνευση παρανοήσεων –εννοιολογική αλλαγή. Καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Σε περίπτωση ηθικών διλημμάτων. Για την καλλιέργεια στάσεων- συναισθηματικών στόχων. Για «ενδυνάμωση» του μαθητή-πολίτη. Προσοχή! Να μην ξεφεύγει από το θέμα
Αποτελεσματική: Εάν ο στόχος της είναι επακριβώς καθορισμένος. Εάν διατηρείται εστιασμένηΕάν επικρατεί αλληλοσεβασμός. Εάν ακούονται όλες οι απόψεις. Εάν ενθαρρύνεται η συμμετοχή όλων. Εάν υπάρχει κατάλληλη διευθέτηση χώρου. Εάν καλλιεργείται η ικανότητα επιχειρηματολογίας. Εάν συνοδεύεται από καταγραφή των απόψεων-ακρόαση των ιδεών των μαθητών. Εάν γίνεται χρήση παύσεων, νύξεων, υπαινιγμών. Εάν γίνεται ένα «σωστό» κλείσιμο. Εάν συνοδεύεται από κάποιο έργο- επανεξέταση της συζήτησης.
Η ΙΔΕΟΘΥΕΛΛΑ: Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη;
•Πρόκληση του ενδιαφέροντος-ενεργητική εμπλοκή μαθητών. Εισαγωγή ενός νέου θέματος. Ενεργοποίηση προϋπάρχουσας γνώσης. Διάγνωση παρανοήσεων-προκαταλήψεων.
Στάδια της ιδεοθύελλας: Ιδεασμός. Ταξινόμηση. Συμπέρασμα
ΥΠΟΔΥΣΗ ΡΟΛΩΝ
Σε ποιες περιπτώσεις μπορεί να φανεί χρήσιμη;
• Απόκτηση γνώσεων, στάσεων και εμπειριών
• Εξερεύνηση των συναισθημάτων των μαθητών
• Κατανόηση της προοπτικής του άλλου
• Ανάλυση κοινωνικών καταστάσεων μέσω δυναμικής αλληλεπίδρασης.
• Λύση προβλημάτων
• Ένα πρόβλημα απομονώνεται, θεατρογραφείται και συζητείται από τους μαθητές
οι οποίοι ενεργούν είτε υποδυόμενοι ρόλους είτε ως κριτικοί θεατές.
Ακολουθία συγκεκριμένων σταδίων (Shaftel & Shaftel, 1967)
• Προθέρμανση ομάδας (εισαγωγή-ανάλυση του προβλήματος)
• Επιλογή μετεχόντων (ανάλυση ρόλων)
• Διευθέτηση σκηνικού
• Προετοιμασία παρατηρητών
ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Κέντρο και άξονας αυτών των μεθόδων διδασκαλίας είναι ο δάσκαλος. Αυτός είναι η αυθεντία μέσα στην τάξη που καθοδηγεί και προσφέρει. Γι΄ αυτό οι μέθοδοι αυτές ονομάζονται Δασκαλοκεντρικές.
Θεμελιώδης αρχή αυτών των μεθόδων είναι «η προσαρμογή του μαθητή στο ρυθμό και στο τρόπο σκέψης που έχει προκαθορίσει ο δάσκαλος.»
Τα βασικά χαρακτηριστικά των μεθόδων αυτών είναι: Ο απόλυτος προγραμματισμός και η λογικοποίηση. Ο προγραμματισμός γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην μπορεί να υπεισέλθει η ενεργός συμμετοχή του μαθητή που θα είχε ως συνέπεια την εκτροπή από την καθορισμένη πορεία. Η επανάληψη. Η απομνημόνευση. Η προσφορά όσο το δυνατόν περισσοτέρων γνώσεων.
ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Η μαθησιακή διαδικασία είναι αποτελεσματική στο βαθμό που οργανώνεται συστηματικά με βάση τα πορίσματα της ψυχολογίας, τις ειδικές απαιτήσεις του γνωστικού αντικειμένου και τις ανάγκες των παιδιών στα οποία απευθύνεται. Η πορεία και η τεχνική της μεθόδου διδασκαλίας ακολουθεί ένα σύνολο αρχών, που είναι συνεπείς σε μια φιλοσοφία ή θεωρία και δεδομένου ότι δεν υπάρχει μια γενικά αποδεκτή θεωρία μάθησης, είναι φυσικό να υπάρχουν διαφορές και στο επίπεδο της διδακτικής μεθοδολογίας.
ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ(J.F. HERBART)
1. Προετοιμασία των μαθητών για να δεχθούν τη νέα γνώση π.χ. με
ανάκληση σχετικών γνώσεων
2. Παρουσίαση και εξήγηση της νέας ενότητας
3. Σύνδεση με τα προηγούμενα
4. Γενίκευση συμπεράσματα
5. Εφαρμογή η νέα γνώση δοκιμάζεται στη πράξη
Τριμερής διδασκαλία
Χρησιμοποιήθηκε πολύ στην Ελλάδα και ακόμη και σήμερα έχει οπαδούς. Δεν
είναι απόλυτα δασκαλοκεντρική γιατί επιτρέπει και σχετική συμμετοχή του μαθητή στη διαδικασία της διδασκαλίας. Η τεχνική της είναι πάντα η ίδια και για τη διδασκαλία οποιουδήποτε μαθήματος ακολουθούνται τρία στάδια: Παρουσίαση,
επεξεργασία, έκφραση.
Παρουσίαση
Σύνδεση με τα προηγούμενα, παρουσίαση της νέας ενότητας ως συνέχεια της
προηγούμενης.
Επεξεργασία
Το πιο εκτεταμένο στάδιο και απαιτεί το μεγαλύτερο μέρος της διδακτική ώρας.
Γίνεται η ανάλυση και η διερεύνηση των επιμέρους στοιχείων της νέας ύλης. Ο
δάσκαλος ακολουθεί την πορεία που χάραξε. Οι μαθητές εκφράζουν την γνώμη
τους αλλά η συμμετοχή τους είναι κατευθυνόμενη από το δάσκαλο, ο οποίος
αποτελεί τον κύριο παράγοντα της διαδιακσίας.
Έκφραση
Ανακεφαλαίωση ώστε να δοθεί πλήρης εικόνα των όσων διδάχθηκαν. Δίνονται
παραδείγματα εφαρμογές για να εμπεδώσουν οι μαθητές τα όσα έμαθαν και να
γίνουν γενικεύσεις.
ΜΑΘΗΤΟΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Βασική αρχή των νέων μεθόδων είναι «η απόλυτη κα συνειδητή
συμμετοχή του μαθητή σε όλη τη διαδικασία της μάθησης»
Η φιλοσοφία των μεθόδων είναι ότι σε κάθε διδασκαλία πρέπει να
λαμβάνεται υπόψη:
Τι πρέπει να μαθαίνει ο μαθητής
Τι ενδιαφέρεται να μάθει ο μαθητής
Τι μπορεί να μαθαίνει ο μαθητής
Πως και πότε πρέπει να το μαθαίνει
Ο δάσκαλος Παρακολουθεί την δραστηριότητα των μαθητών και τους καθοδηγεί μόνο αν το ζητήσουν. Τους ενθαρρύνει να εκφράζουν τις απόψεις τους, να παίρνουν μέρος σε συζήτηση, δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουν το πλάνο εργασίας. Ο μαθητής Συμμετέχει ενεργά σε όλη τη διαδικασία της διδασκαλίας. Η διδασκαλία Έχει ως σκοπό να προσφέρει στον μαθητή τις απαραίτητες γνώσεις και να τον μάθει να επεκτείνει και να γενικεύει τις γνώσεις μόνος του.
Μέθοδος DEWEY (Learning by doing)
Ένθερμος υποστηρικτής του παιδοκεντρικού συστήματος της μάθησης, θεωρείται
εισηγητής της βιωματικής μεθόδου, όπου η ενεργητική συμμετοχή του μαθητή
βρίσκεται σε πρώτο πλάνο. Η τεχνική που προτείνει ακολουθεί τα εξής βήματα:
1. Εμπειρία έλεγχος των προηγουμένων εμπειριών. 2. Σύνδεση προσφέρονται οι καλύτερες εμπειρίες, ώστε να καλυφθούν τα κενά. και να επέλθει σύνδεση με τα προηγούμενα. 3. Ταξινόμηση Προσδιορίζονται και ταξινομούνται ιεραρχικά τα στοιχεία της νέας ενότητας. 4. Σχεδιασμός της διδακτική πορείας και εκτέλεση με βάση το προηγούμενο στάδιο. 5. Επαλήθευση ελέγχεται η νέα γνώση με βάση τις προηγούμενες εμπειρίες. 6. Αξιολόγηση της μαθησιακής διαδικασίας Σε όλα τα στάδια επιμένει στη ενεργό συμμετοχή του μαθητή και όχι στη μετάδοση γνώσεων, αποθήκευση γνώσεων. Η διδασκαλία είναι συμμετοχική και λαμβάνει υπόψη την αλληλεπίδραση των παιδιών μεταξύ τους, με το δάσκαλο και με το αναλυτικό πρόγραμμα.
Τo μοντέλο Gagne
Θεωρεί ότι η διδασκαλία είναι μια διαδικασία που καθοδηγείται μεθοδικά αλλά διακριτικά και βασίζεται σε μια ιεραρχημένη ανάλυση του τελικού στόχου σε απλούστερους. Ο σχεδιασμός του μαθήματος που προτείνει είναι ενδεικτικός και όχι υποχρεωτικός.
Φάση 1η Διερεύνηση σκοπός να πληροφορηθεί ο εκπαιδευτικός για τις προηγούμενες γνώσεις των μαθητών και ν αντιληφθούν οι μαθητές το θέμα και την κατεύθυνση της μάθησης.
Φάση 2η Κατευθυνόμενη εργασία ο εκπαιδευτικός προσφέρει μικρές ασκήσεις που σκοπό έχουν να προκαλέσουν ειδικές απαντήσεις που οδηγούν στο στόχο.
Φάση 3η Έκφραση οι μαθητές εκφράζουν και ανταλλάσσουν τις απόψεις τους.
Φάση 4η Ελεύθερη εργασία οι μαθητές αναλαμβάνουν πιο πολύπλοκες εργασίες. Αποκτούν εμπειρίες στην προσπάθειά τους να βρουν το δικό τους τρόπο λύσης και ανακαλύπτουν σχέσεις ανάμεσα στα αντικείμενα μελέτης.
Φάση 5η Ολοκλήρωση οι μαθητές συνοψίζουν τι έχουν μάθει.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ
Ο κύριος άξονας των μεθόδων αυτών είναι η συνεργασία των μαθητών με το δάσκαλο και των μαθητών μεταξύ τους. Ο δάσκαλος δεν τηρεί μια αυστηρά οργανωμένη διδασκαλία με προκαθορισμένη πορεία και ρυθμό. Δεν είναι όμως απλός θεατής της μαθησιακής διαδικασίας. Συνεργάζεται με τους μαθητές, καθοδηγώντας τους όταν κρίνει ότι είναι απαραίτητο ή όταν το ζητήσουν οι ίδιοι. Στις συμμετοχικές μεθόδους υπάρχει ισορροπία μεταξύ της παρέμβασης του δασκάλου και της ελεύθερης συμμετοχής των μαθητών.
Ο μαθητής με τη διαδικασία που ακολουθείται, δεν αποκτά μόνο γνώσεις, αλλά αναπτύσσει και ικανότητες που του επιτρέπουν να ερευνά στηριζόμενος στις δυνάμεις του. Συνεργάζεται με τους συμμαθητές του και το δάσκαλο.
Η διδασκαλία δεν αποβλέπει μόνο στη μετάδοση γνώσεων, αλλά στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή.
ΜΟΝΤΕΛΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Μοντέλο διδασκαλίας είναι μία σχηματοποιημένη απόδοση της διδακτικής διαδικασίας.Κατατάσσονται σε τέσσερις κατηγορίες
1. Μοντέλα επεξεργασίας πληροφοριών
Κατατάσσονται αναφορικά με το ποιος είναι ο κύριος παράγοντας της
διδακτικής διαδικασίας:a) Δασκαλοκεντρικά μοντέλα, b) Μαθητοκεντρικά μοντέλα
c) Αλληλεπίδρασης δασκάλου-μαθητών.Επίσης κατατάσσονται σχετικά με τη σταθερότητα των όρων του μοντέλου
Σε σταθερά μοντέλα και Ασταθή
Σταθερά μοντέλα: η πορεία διδασκαλίας έχει σχεδιασθεί και οι πιθανές παρεκκλίσεις έχουν προβλεφθεί από τους σχεδιαστές
Ασταθή μοντέλα, στα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη οι απρόβλεπτοι όροι της διδασκαλίας
1. Μοντέλα ανάπτυξης προσωπικών χαρακτηριστικών, 2. Μοντέλα ανάπτυξης κοινωνικών δεξιοτήτων, 3. Μοντέλα ανάπτυξης αγωγής συμπεριφοράς.
7.7 Μέθοδοι διδασκαλίας
Η μέθοδος διδασκαλίας εξαρτάται από το είδος του αποτελέσματος, στο οποίο στοχεύει το πρόγραμμα.
Βασικά χαρακτηριστικά
Στη συνέχεια δίνονται οι πλέον κατάλληλες μέθοδοι διδασκαλίας για την επίτευξη εκπαιδευτικών στόχων: Απόκτηση γνώσεων: εργαστήριο, παίξιμο ρόλων. Αλλαγή στάσης και συμπεριφοράς: συμμετοχή σε ομάδες. Ικανότητες επίλυσης προβλημάτων: case study, παιχνίδια. Διαπροσωπικές ικανότητες: παίξιμο ρόλων, συμμετοχή σε ομάδα. Αποδοχή συμμετεχόντων: case study, παιχνίδια. Συγγράτηση γνώσης: happenings, εργαστήρια, διαλέξεις. Τι σημαίνει: Ένα πρόγραμμα πρέπει να παρουσιάζει ποικιλία μεθόδων, προκειμένου να μην κουράζονται ή βαριούνται οι εκπαιδευόμενοι. Πρέπει όμως οι μέθοδοι να επιλέγονται με βάση τις επιδιώξεις του προγράμματος.
Παρατηρήσεις/προβλήματα: Συνήθως οι στόχοι ενός εκπαιδευτικού προγράμματος είναι σύνθετοι και επιβάλλουν συνδυασμό εκπαιδευτικών μεθόδων.
Ασκήσεις/ερωτήσεις: Χωριστείτε σε ομάδες των 3 ή 4 ατόμων και κάνετε την περίληψη του χθεσινού μαθήματος. Ποιά ομάδα είναι καλύτερη; Θυμηθείτε ότι ο τρόπος και η μέθοδος διδασκαλίας εξαρτώνται και πρέπει να είναι συμβατοί με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
Πηγή Ανάκτησης:
katsiras.gr
