Της Ελένης Σαχπατζίδυ, κοινωνικής λειτουργού
Το νέο ζευγάρι με την ευτυχία να κυριαρχεί στα μάτια και την ψυχή τους, αρχίζει το κοινό ταξίδι. Σχεδιάζει, χαμογελά, ονειρεύεται, ζει. Και δεν αργεί το συμπλήρωμα της ευτυχίας, η συνέχιση της ίδιας της ζωής. Περιμένουν παιδί. Σε αυτό επικεντρώνονται τα όνειρά τους, η καταξίωση της κοινής τους πορείας. Τι γίνεται όμως όταν ο γιατρός, μας κοιτά κατάματα και είναι έτοιμος να μας ανακοινώσει κάτι που διαισθανόμαστε ότι θα’ ναι φοβερό, δυσβάσταχτο για τους αναιμικούς, αμάθητους ώμους μας; Φαντάζει απειλή, επερχόμενη οδύνη, σκοτάδι, απελπισία. Άλλοτε ο ειδικός είναι ανθρώπινος, συναισθηματικός, δεν αποκλείεται όμως και το αντίθετο.
Και μένουν οι γονείς με χιλιάδες ερωτήματα, όμως με μια βαρυσήμαντη διάγνωση, που πολλές φορές δεν μπορούν να την κατανοήσουν. Αυτό που μένει και στροβιλίζει το μυαλό τους και συνθλίβει τα όνειρά τους, είναι ότι το παιδί τους είναι διαφορετικό, ότι μπορεί να μην ακούει, να μην βλέπει, ότι θα έχει νοητική υστέρηση, επιληψία, σύνδρομο DOWN , αυτισμό, ένα παιδί με αναπηρία...
Παγιδευμένοι οι γονείς σε μια πραγματικότητα που μισούν, είναι δυνατό να νιώθουν την κατάσταση του παιδιού τους «σαν τον κατακερματισμό της ίδιας τους της σάρκας»(Δ.Οικονόμου).
Μέσα σε όλη αυτή τη δίνη των προκλήσεων, θα ήταν ανυπόφορο, αν δεν υπήρχαν άνθρωποι, που αναδεικνύουν την ορολογία και τον ορισμό του ανθρώπου. Είτε αυτοί είναι διπλανοί τους, άνθρωποι δικοί τους, είτε είναι επιστήμονες εξειδικευμένοι που θα τους πάρουν από το χέρι και συντροφικά θα πορευθούν στο ακανθώδες μονοπάτι της «διαφορετικότητας». Σε αυτό το μονοπάτι θα συναντήσουν, την κοινωνική προκατάληψη, την κρατική αναποτελεσματικότητα, την έλλειψη θεσμών και υποδομών.
Όταν οι γονείς εκ των πραγμάτων αναγκάζονται να αποδεχθούν τη διάγνωση και την πραγματικότητα, βιώνουν ένα οδυνηρό ξάφνιασμα. Βυθίζονται σε ένα απόλυτο κενό ήχων, κινούνται σε έναν κόσμο άχρωμο, όπου τίποτα δε μπορεί να εκλύσει τη ματιά τους. Διακατέχονται από ποικίλα συναισθήματα (άρνηση, πανικός, φόβος, ενοχή), ματαιώνουν το ρόλο τους, επιρρίπτουν ευθύνες ο ένας του άλλου και όταν λείπει η ορθή γνώση, μπορεί να ενοχοποιηθεί ο ένας γονιός, συνήθως η μητέρα με οικτρά αποτελέσματα και για την ψυχική της ισορροπία αλλά και ως σύντροφος. Σκιαγραφήθηκε διακριτικά η πορεία κάποιων από τα στάδια των συναισθημάτων των γονιών, όταν έχουν παιδί με αναπηρία. Ετυμολογικά η λέξη ανάπηρος ή πηρός, προέρχεται από το ρήμα «πηρώ» που σημαίνει καθιστώ κάποιον μη ικανό, ατελή». Πήρωσις είναι η αναπηρία, δηλαδή η έλλειψη αρτιότητας, η μερική ή ολική έλλειψη μέλους, οργάνου ή λειτουργίας. Με τη λέξη αναπηρία, δηλ αποδίδεται αυτό που έχει συμβεί σε κάποιον. Κάνοντας μία ιστορική αναδρομή της ανθρώπινης συμπεριφοράς απέναντι στα «αποκλίνοντα» μέλη κάθε κοινωνίας από τους πρωτόγονους λαούς έως και την Αρχαία Ελλάδα οι πληροφορίες που παίρνουμε είναι απογοητευτικές. Φυσική εξόντωση, περιθωριοποίηση, αποστροφή και κατάπληξη. Αντίθετα στην Αθήνα, υπήρχε ειδικός νόμος « περί αδυνάτων» που προστάτευε όσους είχαν εισόδημα λιγότερο από τρεις μνες και αναπηρία που δεν τους επέτρεπε να εργάζονται και να ζουν με τις δικές τους δυνάμεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα «αποκλίνοντα» άτομα έμπαιναν κάτω από την προστασία των θεών, καθώς προκαλούσαν το δέος και το φόβο με την παράξενη σωματική κατασκευή και την περίεργη συμπεριφορά τους. Την αντίληψη της προστασίας υιοθετεί και ο Χριστιανισμός, ο οποίος αρχικά δε δέχεται την κληρονομικότητα ως αιτία «απόκλισης»( Χωρίο Ιωάν,Θ,1-3 Εκ γενετής τυφλός).
Σήμερα χρησιμοποιείται ο όρος πρόσωπο και «προσωπικότης» για τον άνθρωπο. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, γιατί υπάρχουν προσωποκεντρικά συστήματα που προσδίδουν στον όρο ένα αφηρημένο χαρακτήρα, όπως επίσης και ψυχολογικές σχολές που μιλούν αφηρημένα για την προσωπικότητα του ανθρώπου και νομίζω ότι αυτό σημαίνει απλώς την ελευθερία του που φθάνει και μέχρι την αναρχία. Ποια λοιπόν είναι η οδός που εμείς όλοι θα πορευθούμε, ώστε να δέσουμε τις δυο έννοιες της αναπηρίας και του προσώπου;
Η αγάπη είναι η κατ’ εξοχήν οδός για τη γνώση του προσώπου, επειδή είναι κατόρθωμα καθολικής αποδοχής του άλλου. Δεν προβάλλει στον άλλον ατομικές προτιμήσεις, απαντήσεις ή επιθυμίες, αλλά τον αποδέχεται όπως είναι, στην πληρότητα της προσωπικής του μοναδικότητας.
Επιπλέον, αυτή η θεώρηση, παρέχει διττή πρόκληση. Πρώτον θέτει όλους εμάς προ του διλήμματος. Είμαστε ακόμη στο «κατά φύσιν», προχωρούμε στο «υπέρ φύσιν» και ποια είναι η στάση μας, απέναντι των προσώπων με αναπηρία;
Τους αναγνωρίζουμε το δικαίωμα της μοναδικότητας της εικόνας του Θεού ή ακόμη και σήμερα η στάση μας είναι απαξιωτική, αναξιοπρεπής παραθεωρώντας τη μοναδικότητα του προσώπου;
Σίγουρα έχουμε αλλαγή στάσης και οπτικής από προηγούμενα χρόνια. Ειπώθηκαν και γράφτηκαν πολλά. Διεκδικήθηκαν και κατακτήθηκαν περισσότερα. ΄Αν όμως ο παραπάνω συσχετισμός, δουλευτεί μέσα σε κάθε οικογένεια, σίγουρα η στάση των επερχόμενων γενεών θα είναι βελτιωμένη, όχι μόνο στο κομμάτι της αναπηρίας ,αλλά και σε τόσα άλλα θέματα δύσκολα της ζωής.
Η αξία της ανθρώπινης ύπαρξης δεν εξαρτάται από τις επιδεξιότητές μας και την επιτυχία μας στη ζωή. Δεν αξίζουμε λιγότερο ή περισσότερο από κάποιον άλλον. ΄Έχουμε πλασθεί ισότιμοι, ελεύθεροι αλλά και διαφορετικοί. Καθένας μας, άσχετα από τις ικανότητές του και τις ατομικές του διαφορές, έχει το ίδιο δικαίωμα να ζει με αξιοπρέπεια και να του συμπεριφέρονται με σεβασμό. Είμαστε ανεπανάληπτοι και μοναδικοί.
Πόσο μικροί φαντάζουμε αν εμείς οι θνητοί και περαστικοί από αυτή τη ζωή τη διαβούμε χωρίς να αντιληφθούμε τη μοναδικότητα του προσώπου του καθενός;
Μη φαντασθείτε ότι θέλει κόπο. Διάθεση θέλει και λίγο από τον προσωπικό σας χρόνο. Αφιερώστε μισή ώρα από το χρόνο που διαθέτετε για να παρακολουθήσετε τηλεόραση, και προσφέρετέ τον στα άτομα που κουβαλούν τη διαφορετικότητα. Είναι δίπλα σας. Αναζητείστε τα. Με σεβασμό και διάκριση. Αν νομίζετε ότι χρειάζεστε ενημέρωση και βοήθεια, αυτή στις μέρες μας περισσεύει. Θα δείτε, ότι αυτό που προσφέρετε, σε σας πάλι επιστρέφει. Έτσι λοιπόν όλοι μαζί, άνθρωποι μοναδικοί, παρά τις ατομικές μας διαφορές, ας πορευθούμε συντροφικά, αλληλοβοηθούμενοι, στηριζόμενοι και «αδελφός υπό αδελφού βοηθούμενος, ως πόλις οχυρά»
Όλοι εμείς εδώ ας αποτελέσουμε τη μαγιά για να αλλάξουμε τη στάση , τη νοοτροπία των προσώπων, ατόμων που αποτελούν την κοινωνία. Αναγνωρίστε στα άτομα με αναπηρία τη μοναδικότητα του προσώπου. Μην ξεχνάμε ότι η ζωή έχει εκπλήξεις. Και κάποια στιγμή ίσως βρεθούμε σε παρόμοια κατάσταση, με μειωμένες δυνατότητες και εξαρτώμενοι. Αναγνωρίστε τους τις δυνατότητες που έχουν και βοηθήστε να τις αναδείξουν. Διευκολύνετέ τους. ΄Όλοι εμείς και προπαντός οι νομοθετούντες.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ντέμυ Σταυροπούλου «Στου πόνου τη γυάλινη πίστα» εκδόσεις Ακρίτας, 1999
GRAY M. «Το βιβλίο της ζωής» Μετ.Φ.Κονδύλης,εκδόσεις Μουκουμάνη, Αθήνα 1975
BYSCKAGLIA L. « Άτομα με ειδικές ανάγκες και οι γονείς τους» Μετάφ. Γ.Δίπλας εκδόσεις ΓΛΑΡΟΣ, Αθήνα 1993
Σωφρόνιος Ζαζάρωφ (Αρχιμ.Ο Γέροντας Σιλουανός του ΄Αθω. Μετάφ. Από τα Ρωσικά. Εκδόσεις Ι.Μ Τιμίου Προδρόμου Έσσεξ Αγγλίας, 3η έκδοση 1985
Αρχ.Ιεροθέου Βλάχου. «Το πρόσωπο στην ορθόδοξη παράδοση, εκδ.Ι.Μ Γενεθλίου της Θεοτόκου, Αθήνα 1994
Σωτηρία Κυρμανίδου «Η ειδική αγωγή στις Σέρρες» Αυτοέκδοση, Σέρρες 2003
Πηγή Ανάκτησης:
specialeducation