Ανανκτήθηκε από http://www.teleteaching.gr
Η διαμόρφωση ενός συστήματος παιδαγωγικών αρχών και κριτηρίων αξιολόγησης της διδακτικής/ μαθησιακής διαδικασίας στο περιβάλλον της εικονικής τάξης είναι μια σύνθετη διαδικασία καθώς αγγίζει την ουσία και την πολυπλοκότητα της διδακτικής πράξης. Από την άποψη αυτή τα κριτήρια αξιολόγησης προσεγγίζουν σε μεγάλο βαθμό αυτά που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της διδασκαλίας στα παραδοσιακά / συμβατικά εκπαιδευτικά συστήματα / περιβάλλοντα (Ματσαγγούρας, 2000; Ματσαγγούρας, 1999; Φλουρής, 1999; Παπανδρέου, 1993; Borich, 1988).
Στην εικονική αίθουσα διδασκαλίας θα πρέπει όμως να ληφθούν υπόψη και οι ιδιαιτερότητες που δημιουργεί η διαμεσολάβηση των τεχνολογικών μέσων επικοινωνίας. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι ο ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος παιδαγωγικής αξιολόγησης της διδακτικής / μαθησιακής διαδικασίας στο περιβάλλον της εικονικής τάξης απαιτεί τη διαμόρφωση κριτηρίων / ερωτημάτων τα...
οποία θα αναφέρονται τόσο στην αξιολόγηση των παραμέτρων του τεχνολογικού περιβάλλοντος από παιδαγωγική σκοπιά, όσο και της διδακτικής / μαθησιακής διαδικασίας (Ματθαίου, Μουζάκης και Ρουσσάκης, 2001).
Σύμφωνα με αρκετούς μελετητές (Μακράκης, 1999; Rees, 1998), τηλεμαθησιακές διαδικασίες απαιτούν καινοτόμες διδακτικές και μαθησιακές προσεγγίσεις που απορρέουν κυρίως από τις συνεργατικές και εποικοδομητικές θεωρίες μάθησης (Μακράκης, 2000β, Ράπτης και Ράπτη, 2001), καθώς στο εικονικό περιβάλλον διδασκαλίας δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ενίσχυση της συμμετοχής και της εμπλοκής των φοιτητών σε μια διαδικασία ενεργητικής μάθησης καθώς και σε μια διαδικασία ενεργού και γόνιμης αλληλεπίδρασης με το μαθησιακό περιβάλλον (τον διδάσκοντα, τους συμφοιτητές τους, το εκπαιδευτικό υλικό, τις ποικίλες πηγές γνώσης, τα μέσα και τα εργαλεία της μάθησης). Στο πλαίσιο αυτό, τα κριτήρια αξιολόγησης της διδακτικής διαδικασίας που επελέγησαν στην περίπτωση αξιολόγησης της εικονικής τάξης του Διαπανεπιστημιακού Δικτύου που έχουμε αναλάβει, ταξινομούνται στις παρακάτω κατηγορίες:
1. Επιλογή, οργάνωση και υλοποίηση των διδακτικών δραστηριοτήτων
Σαφής προσδιορισμός των διδακτικών στόχων / της διδακτικής μεθοδολογίας που θα ακολουθηθεί
Λειτουργική οργάνωση των πληροφοριών που θα παρουσιαστούν
Έλεγχος προϋπάρχουσας γνώσης των φοιτητών
Οργάνωση και αξιοποίηση του διδακτικού χρόνου
Χρήση μαθησιακών στρατηγικών (επεξεργασία θέματος, εφαρμογή, γενίκευση νέας γνώσης, ανατροφοδότηση, ανακεφαλαιώσεις, αξιολόγηση, κλπ.)
2. Επικοινωνία - αλληλεπίδραση στη μαθησιακή κοινότητα
Τύπος επικοινωνίας (μονόδρομος, αμφίδρομος, «δαιδαλώδης»)
Επικοινωνιακό στιλ του διδάσκοντα (τόνος φωνής, ύφος επικοινωνίας, κλπ)
Χρήση ερωταποκρίσεων
Αναλογία λόγου διδάσκοντα / φοιτητών
Αμεσότητα επικοινωνίας (π.χ. δυνατότητα διακοπής του διδάσκοντα ανά πάσα στιγμή)
Μη λεκτική επικοινωνία (κινήσεις, εκφράσεις προσώπου, νεύματα, στάση ομιλητών και ακροατηρίου απέναντι στην κάμερα, κλπ.)
Συμμετοχή φοιτητών (βαθμός προσήλωσης, καταγραφή σημειώσεων, επικοινωνία με διδάσκοντα και φοιτητές αρχικής και απομακρυσμένων αιθουσών, κλπ.)
3. Είδη και Χαρακτηριστικά Εποπτικού Υλικού
Είδη εποπτικού υλικού που χρησιμοποιείται
Περιεκτικότητα σε πληροφορίες
Ελκυστικότητα εμφάνισης
Εξυπηρέτηση "ανώτερων" γνωστικών διαδικασιών
Ευκολία χρήσης
4. Τα χαρακτηριστικά των Φοιτητών
Ατομικά χαρακτηριστικά των φοιτητών
Σχέση / ενδιαφέρον για το διδακτικό αντικείμενο
Βαθμός εξοικείωσης με το τεχνολογικό περιβάλλον της τηλεκπαίδευσης
5. Η παρουσία τους Διδάσκοντος
Εμφάνιση διδάσκοντος (Ενδυματολογικά, κλπ.)
Επικοινωνιακότητα (τόνος φωνής, ρυθμός ομιλίας, κινήσεις και στάση απέναντι στην κάμερα, κλπ.)
Στιλ διδακτικής συμπεριφοράς (δημιουργία ευχάριστου κλίματος, ενθάρρυνση της προσωπικής έκφρασης και ενίσχυση της συμμετοχής των φοιτητών, κλπ.)
Αξιοποίηση των τεχνολογικών μέσων που έχει στη διάθεσή του
6. Ο ρόλος τους Συντονιστή της Απομακρυσμένης τάξης
Εξοικείωση με το τεχνολογικό περιβάλλον
Συνεργασία με το διδάσκοντα στην οργάνωση του διδακτικού πλαισίου
Ενίσχυση / ενθάρρυνση των φοιτητών των απομακρυσμένων τάξεων για συμμετοχή και επικοινωνία με το διδάσκοντα
Συντονισμός συζήτησης
Διαχείριση της εύρυθμης λειτουργίας των απομακρυσμένων τάξεων
Τα κριτήρια/ ερωτήματα για την αξιολόγηση του τεχνολογικού περιβάλλοντος από παιδαγωγική σκοπιά αναφέρονται στο βαθμό κατά τον οποίο επηρεάζεται η προσοχή των φοιτητών, η διάθεση για συμμετοχή και ο βαθμός εμπλοκής τους στη διδακτική / μαθησιακή διαδικασία από τις παρακάτω παραμέτρους:
1. Η ποιότητα της μεταδιδόμενης εικόνας:
Οι διαστάσεις της προβαλλόμενης εικόνας της απομακρυσμένης τάξης
Οι διαστάσεις της προβαλλόμενης εικόνας του εκπαιδευτικού υλικού
Η πιστότητα της προβαλλόμενης εικόνας (καθαρότητα, βάθος, φυσικότητα χρωμάτων κλπ)
Η μετάδοση των κινήσεων των συμμετεχόντων (διακοπτόμενη �frame to frame, συνεχής �φυσική κίνηση)
Η απόδοση επικοινωνιακών χαρακτηριστικών, όπως οι εκφράσεις των προσώπων των συμμετεχόντων και ο συγχρονισμός εικόνας και ήχου (lip synchronization), κλπ.
Η ποιότητα της μεταδιδόμενης εικόνας του εκπαιδευτικού υλικού (χρώματα, γραμματοσειρές, ήχοι, κίνηση κλπ)
2. Η ποιότητα του μεταδιδόμενου ήχου
Η πιστότητα του μεταδιδόμενου ήχου
Η ένταση του μεταδιδόμενου ήχου
Η χροιά του μεταδιδόμενου ήχου
Η ύπαρξη παρασίτων, βόμβου ή θορύβου που οφείλεται στο δίκτυο
Η επιστροφή ήχου (echo)
Οι διακοπές ή καθυστερήσεις στη μετάδοση του ήχου
Η ύπαρξη θορύβων που μεταδίδονται από τα μικρόφωνα των απομακρυσμένων αιθουσών
3. Η αποτελεσματικότητα των σκηνοθετικών επιλογών
Η χρήση διαφορετικών γωνιών λήψης από τις κάμερες διδάσκοντα / ομιλητή και φοιτητών / κοινού.
Το εύρος λήψης της κάμερας διδάσκοντα / φοιτητών.
Η εστίαση (focus), η επικέντρωση (zoom) και η εναλλαγή πλάνων κατά τη μετάδοση.
Η εναλλαγή προβολών μεταξύ διδάσκοντα και φοιτητών της αρχικής και των απομακρυσμένων τάξεων.
Η χρήση ποικιλίας εποπτικών μέσων και τεχνικών.
Η κίνηση του διδάσκοντα (εύρος, φυσικότητα, συχνότητα κλπ)
Η διαμόρφωση του χώρου διδασκαλίας
Οργάνωση και διαμόρφωση του χώρου της αίθουσας (μέγεθος και σχήμα αίθουσας, αισθητική αίθουσας, διάταξη του χώρου προβολής, του χώρου διδάσκοντα, του χώρου ακροατηρίου, του χώρου ελέγχου, κλπ.)
Λειτουργικότητα φωτισμού, κλιματισμού, ηχομόνωσης, ακουστικής
4. Η δικτυακή / τεχνολογική υποδομή
Ευχρηστία των τεχνολογικών και επικοινωνιακών μέσων που έχουν στη διάθεσή τους ο διδάσκων και οι φοιτητές.
Δυνατότητα χρήσης ποικιλίας εποπτικών / επικοινωνιακών μέσων
Αξιοπιστία των ηλεκτρονικών συσκευών (Η/Υ, προβολικών συσκευών, συσκευών ελέγχου, συστημάτων αποθήκευσης, κλπ.)
Αξιοπιστία της δικτυακής επικοινωνίας (διακοπές σύνδεσης, προβλήματα μετάδοσης εικόνας και ήχου, κλπ.)
