ΜΟΝΤΕΛΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ
1) Μοντέλο Ικανοτήτων για τον Εμψυχωτή Εκπαιδευτών
2) Μοντέλο Ικανοτήτων για τον Εκπαιδευτή
1) ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΤΟΥ ΕΜΨΥΧΩΤΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ
«Ένα σωστά καθορισμένο σύνολο ικανοτήτων αποτελεί το διακριτικό γνώρισμα ενός γνήσιου επαγγέλματος» (Tony Bingham)
1. ΠΕΙΡΑ: προκειμένου να διατηρήσει την εμπιστοσύνη και την συνεργασία των εκπαιδευτών του, ο εμψυχωτής πρέπει : i) να έχει την απαραίτητη πείρα στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, ii) να κατέχει το υπόβαθρο της εμψύχωσης, iii) να γνωρίζει τι διαχωρίζει την εμψύχωση από την παροχή συμβουλών, τη θεραπεία, την κατάρτιση και την συμβουλευτική, iv) να είναι εξοικειωμένος με την ορολογία της εμψύχωσης, v) να γνωρίζει τα κριτήρια ελέγχου τόσο για τη διαδικασία όσο και για τους στόχους που θα πρέπει να επιτευχθούν.
2. ΟΙΚΟΔΟΜΗΣΗ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗΣ: αυτή η ικανότητα επιτρέπει την καθοδήγηση άλλων αλλά μόνο για περιορισμένο χρόνο, ο εθελοντισμός και η φιλική προσωπικότητα θα βοηθήσουν τα άτομα να εμπιστευθούν τον εμψυχωτή, να πιστέψουν σε αυτόν και να τον ακολουθήσουν...
3. ΣΧΕΣΗ: οικοδομεί μια σχέση σεβασμού και εμπιστοσύνης με τον εκπαιδευτή. Εργάζεται έτσι, ώστε ο εκπαιδευτής να αισθάνεται υπεύθυνος για τη διαδικασία εμψύχωσης και τους στόχους τους οποίους έχουν θέσει σε εκείνη την διαδικασία. Δημιουργεί μια ισότιμη σχέση συνεργασίας με τον εκπαιδευτή.
4. ΕΠΙΛΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ: η δυνατότητα να επιφέρει μια θετική έκβαση στην αντιμετώπιση μιας συγκεκριμένης πρόκλησης κατά την εμψύχωση. Αυτό μπορεί να γίνει κατανοητό ως μια διαδικασία τεσσάρων βημάτων, π.χ. η δυνατότητα:
Να αναλύσει τις συνθήκες που υπάρχουν σε μια δεδομένη κατάσταση εμψύχωσης
Να προσδιορίσει την κατάλληλη αντιμετώπιση εμψύχωσης ή σχέδιο δράσης
Να επιλέξει μια αποτελεσματική αντιμετώπιση
Να μετατρέψει τις αποφάσεις σε δράση.
5. ΑΥΤΟΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ: εμμένει στην προοπτική του και δεν εμπλέκεται στα συναισθήματα του εκπαιδευτή. Αξιολογεί και διακρίνει τα διαφορετικά μηνύματα που δέχεται από τον εκπαιδευτή. Αξιολογεί με ευαισθησία τα μη λεκτικά μηνύματα του εκπαιδευτή.
6. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ: οι εκπαιδευτές θα αρχίσουν να ανησυχούν εάν αισθανθούν ότι δεν υπάρχει τίποτα άλλο πίσω από την ευχάριστη προσωπικότητα του εμψυχωτή. Είναι καλύτερο να τους αφήσει κανείς να καταλάβουν ότι «επιδιώκετε τον ίδιο στόχο» και ότι τα αποτελέσματα είναι το ίδιο σημαντικά και για τους δυο σας.
7. ΒΟΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ: ο εμψυχωτής ξέρει να αναγνωρίζει τα δυνατά σημεία του εκπαιδευτή και τα σημεία που χρειάζονται βελτιώσεις. Γνωρίζει πολύ καλά την ψυχολογία της προσωπικότητας και εμπνέει θάρρος και αποφασιστικότητα στον εκπαιδευτή προκειμένου να συμβάλλει στην αλλαγή και την ανάπτυξή του.
8. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: ο εμψυχωτής είναι ειδικός στην επικοινωνία. Ξέρει να ακούει, να ενθαρρύνει τους άλλους να μιλήσουν, είναι καλός ομιλητής, εκφράζεται αποτελεσματικά και με σαφήνεια. Η συμπεριφορά του αποτελεί πρότυπο, έχει άριστο αυτοέλεγχο και συγκρατεί τα συναισθήματά του. Εκφράζεται φυσικά, διαθέτει αυτοπεποίθηση και ασχολείται με το συνομιλητή του. Διαθέτοντας εμπειρία στην τέχνη των ερωτήσεων, ο εμψυχωτής καθοδηγεί τον εκπαιδευτή ώστε να βρει μόνος του τις απαντήσεις και τις λύσεις στις ανάγκες του.
9. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: η καθοδήγηση κάποιου προϋποθέτει να γνωρίζει κανείς με σαφήνεια τους στόχους του - η ικανότητα να καθιερωθούν ΕΞΥΠΝΟΙ στόχοι, που θα καθορίσουν σχέδια δράσης και συγκεκριμένες τακτικές. Ένας καλός εμψυχωτής ενεργεί πάντα σύμφωνα με το σχέδιο και έχει διαφορετικές στρατηγικές που εφαρμόζει στην πράξη. Είναι ευέλικτος σχετικά με τις ανάγκες του εκπαιδευτή και βλέπει πέρα από αυτόν. Έχει την ικανότητα να αναφέρεται σε μελλοντικές καταστάσεις ώστε να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να κατανοήσει με μεγαλύτερη σαφήνεια και αντικειμενικότητα τι πραγματικά θέλει και πώς να επιτύχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
10. ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΕ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: η εστίαση σε σαφή και απτά αποτελέσματα είναι ουσιαστική για την επιτυχία της κατάρτισης. Οι εκπαιδευτές που δεν βλέπουνε ένα προφανές τέλος από τον εμψυχωτή, μπορεί να αποθαρρυνθούν, ακόμη και να απογοητευτούν. Ένας καλός εκπαιδευτής εστιάζει στα αποτελέσματα και δίνει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να δει ξεκάθαρα αυτό που περιμένει: καταλαβαίνει τις ανάγκες του (ή τον βοηθά να καθορίσει τις ανάγκες του) και προσφέρει οφέλη.
11. ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΟΤΗΤΑ: συνεπάγεται την ικανότητα του εμψυχωτή να προσαρμόζεται σε διαφορετικές καταστάσεις για κάθε εκπαιδευτή, να μαθαίνει συνεχώς και να καταγράφει εμπειρίες σχετικές με την εκμάθηση. Ο εμψυχωτής είναι ευέλικτος, ανοιχτόμυαλος και δεκτικός σε καινοτομίες. Αντιλαμβάνεται διάφορες καταστάσεις, ερευνά συνεχώς και προσδιορίζει τις πραγματικές ανάγκες εμψύχωσης του εκπαιδευτή. Για αυτόν, το «ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ» δεν υπάρχει. Προσπαθεί αδιάκοπα να βρει λύσεις.
12. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΚΜΑΘΗΣΗΣ: ο εμψυχωτής είναι ειδικός πάνω στα μοντέλα εκμάθησης που ενδείκνυνται για τους ενηλίκους. Έχει την εμπειρία και την ικανότητα να δημιουργεί διδακτικό υλικό, εξειδικευμένο για κάθε ύφος εκμάθησης και ξέρει πώς να συνδυάζει διαφορετικά στυλ για να δημιουργήσει αποτελεσματικό υλικό που θα είναι εύκολα εφαρμόσιμο και χρήσιμο. Έχει εμπιστοσύνη στην ικανότητα όλων να μάθουν. Έχει τη δυνατότητα να ανακαλύπτει εμπειρίες και πληροφορίες, να τις συνθέτει και να τις μετασχηματίζει σε υλικό εκμάθησης.
13. ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ: σημαίνει τη δυνατότητα του εμψυχωτή να καθορίσει τις επαγγελματικές προδιαγραφές για την διευκόλυνση της εκμάθησης, σε σχέση με τις εργασίες , τις ευθύνες και τους ρόλους. Να γνωρίζει ποιες είναι οι ικανότητες των εκπαιδευτών ώστε να καθορίζει τα κριτήρια απόδοσης και τους τρόπους βελτίωσης , σε σχέση με τις επερχόμενες δυναμικές αλλαγές.
Ο εμψυχωτής είναι ένας οραματιστής της εκπαίδευσης και βοηθά τον εκπαιδευτή για να ξεπεράσει τα όριά του, να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του και να είναι περήφανος για το επάγγελμά του. Δημιουργεί ευκαιρίες συνεχομένης μάθησης για τον εκπαιδευτή. Αναθέτει κατάλληλες εργασίες στον εκπαιδευτή ώστε να τον προκαλέσει και να τον ωθήσει προς τους στόχους του. Βοηθά τον εκπαιδευτή να αναπτύξει ένα κατάλληλο, μετρήσιμο σχέδιο δράσης με ημερομηνίες-στόχους. Δημιουργεί τις προκλήσεις που θα βοηθήσουν τον εκπαιδευτή να ξεπεράσει τα όρια του. Καθιστά τον εκπαιδευτή υπεύθυνο για τους αμοιβαία συμφωνηθέντες στόχους και ενέργειες.
14. ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ: για τον εμψυχωτή, η παράδοση και η παρουσίαση της κατάρτισης είναι ένα πραγματικό γεγονός. Είναι εξειδικευμένος στις τεχνικές παρακίνησης και συμμετοχής στην κατάρτιση - δημιουργεί ευκαιρίες ώστε οι εκπαιδευτές να εξασκούνται εξατομικευμένα, τους βοηθά να ελέγξουν αυτά που έμαθαν, να εξετάσουν το βαθμό συγκράτησης πληροφοριών, να εξετάσουν νέες δεξιότητες και να εφαρμόσουν τις νέες τους ικανότητες με δημιουργικό τρόπο. Ξέρει να παρουσιάζει τα γεγονότα, τα βήματα και τους κανόνες με άρτια επεξηγηματικές παρουσιάσεις (προφορικές και με απεικονίσεις). Είναι επίσης καλός αξιολογητής, βοηθά τους εκπαιδευτές του να μάθουν ο ένας από τον άλλο για να εξασφαλίσουν μια μόνιμη ανατροφοδότηση.
15. ΜΕΤΡΗΣΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ: ένα καλός εμψυχωτής αντιλαμβάνεται τις προσδοκίες του εκπαιδευτή και με βάση αυτές διαμορφώνει τα σχέδια βαθμολογίας και αξιολόγησης ώστε να δώσει τη δυνατότητα στον εκπαιδευτή να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του και να αυτοαξιολογήσει την επαγγελματική του δυνατότητα όσο πιο ρεαλιστικά γίνεται. Ο εμψυχωτής ξέρει πώς να διαμορφώσει το σχέδιο βαθμολογίας και αξιολόγησης, τις ερευνητικές μεθοδολογίες και τα πιο σύγχρονα και πρόσφατα εργαλεία βαθμολόγησης και αξιολόγησης.
16. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΑΛΕΝΤΟΥ: αντιπροσωπεύει τη δυνατότητα του εμψυχωτή να βοηθήσει τον εκπαιδευτή να προσδιορίσει τους στόχους σταδιοδρομίας, ξεκινώντας από τις επαγγελματικές του δυνατότητες και τις προσδοκίες του για τη ζωή. Συνεργάζεται με τον εκπαιδευτή για να υπερνικήσει πεποιθήσεις που τον περιορίζουν. Διερευνά τις αξίες του εκπαιδευτή και τον κάνει να τις συνειδητοποιήσει. Δεν επιβάλλει τις δικές του αξίες. Βοηθά τον εκπαιδευτή να ξεκαθαρίσει τους στόχους του και να βεβαιωθεί ότι συμφωνούν με τις αξίες του. Ζητά ξεκάθαρα από τον εκπαιδευτή ενέργειες που θα τον οδηγήσουν στους στόχους του. Ο εμψυχωτής ενημερώνεται για τις ευκαιρίες σταδιοδρομίας ειδικά στην ΕΕ και μεταβιβάζει τα ρεαλιστικότερα προγράμματα δράσης στον εκπαιδευτή.
17. ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ: παρουσιάζει στον εκπαιδευτή τα δυνατά σημεία του και αναδεικνύει και υποστηρίζει τις ικανότητές του. Δείχνει στον εκπαιδευτή ποιες συνήθειές του τον εμποδίζουν και υποστηρίζει οποιαδήποτε αλλαγή που θέλει να κάνει. Επικροτεί τις επιτυχίες του εκπαιδευτή. Για τον εμψυχωτή, η ανατροφοδότηση πρέπει να είναι συγκεκριμένη, έγκαιρη, εποικοδομητική, προσωπική και φιλική. Ο εμψυχωτής γνωρίζει πως να δίνει ενθαρρυντική ανατροφοδότηση ώστε να προσφέρει υποστήριξη, κατανόηση, διευκρίνιση και επαλήθευση. Η σχέση μεταξύ του εμψυχωτή και του εκπαιδευτή θα έχει σταθερή ανατροφοδότηση, καθώς ο εμψυχωτής θα ανταποκρίνεται στις αντιδράσεις και τις τοποθετήσεις του εκπαιδευτή. Όμως ο εμψυχωτής δεν θα τον επικρίνει και δεν θα τον κατακρίνει ποτέ για κάτι. Η δική του ανατροφοδότηση είναι πάντα ενθαρρυντική. Πρέπει να φέρει στην επιφάνεια την καλύτερη πλευρά του εκπαιδευτή και να συνεργαστεί μαζί του για να αναπτύξει τις δυνατότητές του.
18. ΚΑΤΑΝΟΕΙ ΚΑΙ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΤΙΣ ΗΘΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΣΥΜΦΩΝΗΘΕΝΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ: κάνει μια σαφή διάκριση μεταξύ περιεχομένου και διαδικασίας του θέματος του εκπαιδευτή δηλαδή ποιο είναι αυτό το θέμα και πώς το παρουσιάζει. Εργάζεται πάντα για να δώσει στον εκπαιδευτή περισσότερες επιλογές από όσες έχουν τη δεδομένη χρονική στιγμή. Ο εμψυχωτής διατηρεί πάντα τα υψηλότερα ηθικά στάνταρ ως προς τον τρόπο που μεταχειρίζεται τους άλλους.
19. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ICT: είναι προφανές ότι σε μία υπηρεσία εμψύχωσης on-line, είναι απαραίτητο ο εμψυχωτής να έχει υψηλό επίπεδο δεξιοτήτων ICT.
2) ΜΟΝΤΕΛΟ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ
• Δημιουργία και παρουσίαση υλικών για μαθήματα
• Γνώσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων
• Γνώση PC
• Δεξιότητες παρουσίασης
• Ικανότητα να παρακινεί την ενεργό συμμετοχή των εκπαιδευόμενων
• Ικανότητα να δημιουργεί ασκήσεις, μελέτες περίπτωσης, πρακτικές εφαρμογές
• Ικανότητα να αξιολογεί την ατομική απόδοση του εκπαιδευόμενου
• Ικανότητα να παράγει υλικά αξιολόγησης ικανά να καταγράφουν αντικειμενικά τον τρόπο που οι εκπαιδευόμενοι χειρίζονται τις πληροφορίες και τα εργαλεία των μαθημάτων
• Ικανότητα να παράγει εργαλεία και υλικά ικανά για την αξιολόγηση της δυνατότητας εφαρμογής των πληροφοριών και των εργαλείων στην πρακτική των εκπαιδευόμενων
• Ικανότητα να αξιολογεί το βαθμό εφαρμογής των πληροφοριών στα μαθήματα
• Ικανότητα για τη δυναμική και διαλογική παρουσίαση μιας σειράς μαθημάτων
• Κατανόηση του τομέα δραστηριότητας και της οργάνωσης του εκπαιδευόμενου
• Δεξιότητες στην χρήση του σύγχρονου εξοπλισμού κατάρτισης
• Εστίαση στην πραγματοποίηση των στόχων και στην επίτευξη των αποτελεσμάτων
• Εμπιστοσύνη στην δυνατότητα του καθενός για να μάθει
• Εμπιστοσύνη στον εαυτό του
• Αμεροληψία
• Εμπιστευτικότητα μέσα από σαφείς κανόνες
• Εστίαση στην ανάπτυξη των συμμετεχόντων παρά στην δική του
